Ξενάγηση στην πραγματική Εγνατία Οδό των 23 αιώνων

ΕΡΤ, 27/06/2012

Λίγα μέτρα κάτω από το οδόστρωμα της Εγνατίας οδού στη Θεσσαλονίκη, η ανασκαφή από την  9η εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων παράλληλα με τις εργασίες για τη διάνοιξη του Μετρό της Θεσσαλονίκης, έφεραν στο φως έναν πολύτιμο θησαυρό. Εκεί, στον υπό κατασκευή σταθμό του μετρό «Αγία Σοφία», εκατοντάδες Θεσσαλονικείς, είχαν την ευκαιρία να «περπατήσουν» στα χνάρια της Decumanus Maximus των Ρωμαίων, μνημειώδους μαρμαροστρωμένης ρωμαϊκής οδού, η γέννηση της οποίας ανάγεται στον 3ο πΧ αιώνα εποχή ίδρυσης της πόλης από τον βασιλιά Κάσσανδρο...

Λίγα μέτρα κάτω από τη σημερινή Εγνατία Οδό

Εκατοντάδες πολίτες, αψηφώντας τις υψηλες θερμοκρασίες ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση δημόσιας ξενάγησης που οργάνωσε η εταιρεία «Αττικό Μετρό» στον υπό κατασκευή σταθμό Αγία Σοφία της πόλης.

Και το θεάμα τους αποζημίωσε.

Λίγα μόλις μέτρα κάτω από το οδόστρωμα της πολύπαθης -και από τις εργασίες διάνοιξης του μετρό- Εγνατίας οδού, οι επισκέπτες αντίκρισαν τα ογκώδη ίχνη μιας μνημειώδους οδού «ηλικίας» 23 αιώνων.

Τη ρωμαική οδό  συνέθεταν μαρμάρινες πλάκες τουλάχιστον 15 εκατοστών με εμφανή πάνω τους σημάδια από αμαξοτροχιές αλλά και εγχάρακτα στο δρόμο παιχνίδια που έμοιαζαν με τρίλιζα.

Η μαρμαροστρωμένη οδός «χαράχθηκε» μετά τον 3ο μ. Χ αιώνα και διατηρήθηκε τουλάχιστον για τρείς αιώνες αργότερα (ως και τον 6ο μ.Χ).

Πρόκειται για ρωμαϊκού χαρακτήρα μνημειακή οδό (decumanus είναι ο λατινικός όρος που αφορούσε σε μεγάλες οδούς ρωμαϊκών πόλεων που ήταν προσανατολισμένες από τα ανατολικά προς τα δυτικά και συνήθως κοσμούνταν στην αρχή και στο τέλος τους από πλατείες.)

Η αποκάλυψη των ανασκαφών αφορά σε τμήμα της οδού μήκους 82,5 και πλάτους 10 μέτρων.

Στη νότια πλευρά του αρχαίου δρόμου είναι εμφανή τα ίχνη ογκώδους στυλοβάτη (στήριζε σειρά από κίονες επτά από τις βάσεις των οποίων διασώζονται - στο πρότυπο των ρωμαϊκών via colonnata (των δρόμων με τις κιονοστοιχίες) και μιας πλατείας με κρηνιαίο οικοδόμημα στο κέντρο της.

Ο δρόμος είναι προσανατολισμένος από τα δυτικά προς τα ανατολικά και είναι κατωφερής.

Στο νότιο τμήμα του κρασπέδου ο δρόμος επικοινωνούσε με σειρά δημόσιων οικοδομημάτων (εργαστηριακών και εμπορικών).

Στη συνέχεια του προς τα ανατολικά γινόταν (λόγω και της κλίσης του εδάφους) ανωφερής και περνούσε κάτω από την αψίδα του Γαλερίου (Καμάρα) και ολόκληρο το Γαλεριανό συγκρότημα.

Στα νεότερα ευρήματα και απόκομμα εφημερίδας του 1917

Από τα χαρακτηριστικότερα νεότερα κινητά ευρήματα πέριξ του δρόμου είναι το... απόκομμα γαλλόφωνης εφημερίδας της Θεσσαλονίκης του... 1917.

Βρέθηκε στα ερείπια σπιτιού νότια του δρόμου και φέρει ημερομηνία των αρχών Αυγούστου του 1917 - λίγες μόνο μέρες πριν την πυρκαγιά της 18ης Αυγούστου 1917 που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης.

Η ανασκαφή έγινε στο πλαίσιο των αρχαιολογικών εργασιών που γίνονται και από την 9η εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων παράλληλα με τις εργασίες για τη διάνοιξη του Μετρό της Θεσσαλονίκης.

Στη διάρκεια της ίδιας ανασκαφής αποκαλύφθηκε επίσης, πλήθος κινητών ευρημάτων (κοσμήματα, χριστιανικά σύμβολα και εκκλησιαστικά σκεύη, εργαλεία κ.ά. της βυζαντινής Θεσσαλονίκης) και εκατοντάδες χρυσά και χάλκινα νομίσματα.