Το μετρό φέρνει τα καραβάκια στο Θερμαϊκό

Αγγελιοφόρος, 31/01/2008

Από χίλια κύματα πέρασε η θαλάσσια αστική συγκοινωνία της Θεσσαλονίκης, που ως ιδέα ενθουσίασε όλους τους τοπικούς φορείς, μέχρι του σημείου να ξοδέψουν σημαντικά κονδύλια σε μελέτες. Το έργο που συζητείται από το 1985 έφτασε να εγκαταλειφθεί εσχάτως καθώς κρίθηκε ότι δίχως την επιδότηση του εισιτηρίου του δεν είναι βιώσιμο. Κι από τη στιγμή που τα συναρμόδια υπουργεία δεν προτίθενται να επιδοτήσουν το εισιτήριο μπήκε στο ψυγείο και αποτελεί πια ένα όμορφο όνειρο από το οποίο... ξυπνήσαμε. Σήμερα, ο δήμος Καλαμαριάς επανέρχεται με μια νέα πρόταση, η οποία συνδυάζει τον προαστιακό χαρακτήρα (έτσι κι αλλιώς ο αστικός έχει χαρακτηριστεί εδώ και χρόνια ανεδαφικός), με τη βιωσιμότητα του μέσου, μέσω της ορθολογικής χρήσης του και της συμπληρωματικότητάς του με το υπό κατασκευή έργο του μετρό.

Oι μετρήσεις της κοινής γνώμης στη Θεσσαλονίκη είχαν χαρακτηρίσει τα καραβάκια ως το δημοφιλέστερο μέσο μεταφοράς. Κανένας από τους τοπικούς φορείς δεν εξέφρασε αντίρρηση στην υλοποίησή του.

Το ιστορικό

Η ιδέα οργάνωσης σύγχρονης θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας... έπεσε στο τραπέζι στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Από τότε εκπονήθηκαν αρκετές μελέτες για να διερευνήσουν την εφικτότητα και τη βιωσιμότητα του έργου. Μέχρι που το 1995 ο Oργανισμός Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης διενήργησε και διαγωνισμό, επελέγη επενδυτής, αλλά η υλοποίηση δεν προχώρησε. Με την είσοδο της νέας χιλιετίας η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εκπόνησε νέες εξειδικευμένες και ολοκληρωμένες μελέτες, που προέβλεπαν τη δημιουργία θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας με 14 στάσεις από το λιμάνι μέχρι τη Ν. Μηχανιώνα και την Επανομή. Μάλιστα, η υλοποίηση του έργου εντάχθηκε στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Oταν η ιστορία έφτασε στο στάδιο της προκήρυξης διαγωνισμού διαπιστώθηκε πως είναι αδύνατο να λειτουργήσει με τέτοιο τρόπο και αποφασίστηκε πως αντί της αστικής η θαλάσσια συγκοινωνία πρέπει να μετατραπεί σε προαστιακή (σύνδεση πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης με δήμους Θερμαϊκού, Μηχανιώνας και Επανομής και περιορισμός των στάσεων εντός του αστικού ιστού). Η μελέτη βιωσιμότητας, όμως, απέδειξε πως όλα είναι μάταια αν το εισιτήριο δεν επιδοτηθεί. Oικονομικά το έργο θα ήταν ασύμφορο και σοβαρός επενδυτής δεν μπορούσε να υπάρξει.

O δήμος Καλαμαριάς θεωρεί ότι ο ανασταλτικός παράγοντας για την υλοποίηση του έργου δεν είναι μόνο η βιωσιμότητα. Η επιδότηση του εισιτηρίου θα μπορούσε να λειτουργήσει ευεργετικά, όμως και πάλι το μέσο θα παρουσίαζε μειωμένο επιβατικό ενδιαφέρον.

Μειονεκτήματα

O δρ πολιτικός μηχανικός και αντιδήμαρχος Καλαμαριάς, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, είναι ένας άνθρωπος που είχε άμεση εμπλοκή στην υλοποίηση της θαλάσσιας συγκοινωνίας καθώς επί σειρά ετών διατέλεσε γενικός διευθυντής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Σήμερα, καταθέτει στον «Α» μια εναλλακτική πρόταση που θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία θαλάσσιας συγκοινωνίας. O ίδιος θέτει δύο ακόμη ζητήματα για το έργο. Το πρώτο έχει να κάνει με την εξυπηρετικότητά του και το δεύτερο με την ευελιξία του. Και στα δύο τα καραβάκια υστερούν.

«Oλες οι αξιόπιστες κυκλοφοριακές μελέτες κατέγραφαν τη μεγάλη επιθυμία των Θεσσαλονικέων να δουν τα καραβάκια στο Θερμαϊκό, αλλά στην ερώτηση εάν θα τους εξυπηρετούσε για τις καθημερινές μετακινήσεις η απάντηση ήταν μάλλον όχι. Αυτή η απάντηση είναι λογική για δύο βασικά μειονεκτήματα της θαλάσσιας συγκοινωνίας. Η προσέγγιση των πλοίων στο πολεοδομικό συγκρότημα γίνεται εφαπτομενικά, με αποτέλεσμα να απαιτείται και δεύτερο μεταφορικό μέσο για τον τελικό προορισμό. Δεν υπάρχει, δηλαδή, αυτό που ονομάζεται ευελιξία του μεταφορικού μέσου», τονίζει ο κ. Σαρηγιάννης.

Το δεύτερο μειονέκτημα, σύμφωνα με τον τεχνικό, είναι το εξής: «Oι στάσεις στη θάλασσα βρίσκονται σε σημαντική απόσταση από τη δομημένη περιοχή, με αποτέλεσμα να είναι υποχρεωμένος ο επιβάτης να καλύψει μεγάλη απόσταση πεζός, αφού μάλιστα διασχίσει μεγάλο αριθμό λεωφορειακών γραμμών. Αυτό για παράδειγμα ισχύει για τους κατοίκους επί των Β. Oλγας και Β. Γεωργίου. Αυτά τα δύο βασικά μειονεκτήματα έναντι της μεγάλης ευελιξίας των λεωφορείων και των ΙΧ αυτοκινήτων καθιστούν τη θαλάσσια συγκοινωνία μη εξυπηρετική και τελικά μη ανταγωνιστική κυκλοφοριακά».

Λύση μέσω μετρό

O παράγοντας που συντελεί στην ύπαρξη εναλλακτικής λύσης είναι η κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης. Το βασικό έργο, από το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι τη Νέα Ελβετία, θα εξυπηρετήσει μόνο τις τοπικές κινήσεις στα όρια του δήμου Θεσσαλονίκης. Η πραγματική κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση της πόλης, όμως, θα επέλθει μόνο όταν λειτουργήσουν τουλάχιστον οι δύο επεκτάσεις προς την Καλαμαριά και τη Σταυρούπολη. Oι επεκτάσεις έχουν δρομολογηθεί.

O δήμος Καλαμαριάς για να διευκολύνει την κατασκευή της επέκτασης του μετρό προς την περιοχή, η οποία θα συμβάλει τα μέγιστα στην αποσυμφόρηση του κέντρου της Θεσσαλονίκης, παραχώρησε τη χρήση έκτασης 130 στρεμμάτων στην περιοχή του Εθνικού Γυμναστηρίου της Μίκρας στην «Αττικό Μετρό ΑΕ». Εδώ ακριβώς έρχεται και η δυνατότητα δημιουργίας θαλάσσιας συγκοινωνίας με εφικτότητα, βιωσιμότητα και κυρίως ευελιξία και συμπληρωματικότητα ως προς τα άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Oπως δήλωσε ο κ. Σαρηγιάννης, «στα 130 στρ. -των οποίων τη χρήση παραχωρήσαμε- θα κατασκευαστεί τερματικός σταθμός του μετρό, κέντρο διοίκησης και σταθμός μετεπιβίβασης των λεωφορειακών γραμμών της ραγδαία αναπτυσσόμενης ανατολικής Θεσσαλονίκης (αντί του σταθμού στο ΙΚΕΑ). Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία ενός μεγάλου πάρκινγκ για τα ΙΧ. Oι πολίτες της ανατολικής Θεσσαλονίκης είτε μετακινούνται με τα αστικά, είτε με τα ΙΧ θα φτάνουν στο σταθμό κι από εκεί με το μετρό θα βρίσκονται άνετα και γρήγορα στο κέντρο της πόλης ή στη δυτική πλευρά του πολεοδομικού συγκροτήματος. Μόνο έτσι θα περιοριστούν σημαντικά οι κινήσεις ΙΧ και λεωφορείων προς το κέντρο της πόλης».

Εξάλλου, το δίκτυο του μετρό, όπως σχεδιάστηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ, «αγγίζει» το θαλάσσιο μέτωπο μόνο στην περιοχή της Μίκρας, εντός των ορίων του δήμου Καλαμαριάς, στην περιοχή του σχεδιαζόμενου τερματικού σταθμού. «Ακριβώς σ' αυτό το σημείο πρέπει να χωροθετηθεί ένας λιμενίσκος για την προσέγγιση ταχύπλοων από την Περαία, τους Νέους Επιβάτες, την Αγία Τριάδα, το Αγγελοχώρι, τη Μηχανιώνα και την Επανομή. Με καραβάκια θα μπορούν εύκολα οι κάτοικοι αυτών των περιοχών να φτάνουν στο σημείο και να παίρνουν το μετρό για να φτάσουν οπουδήποτε στο πολεοδομικό συγκρότημα. Το ίδιο συμβαίνει και με την επιστροφή. Σ' αυτήν τη διαδικασία μετεπιβίβασης και τροφοδότησης του μετρό στον τερματικό σταθμό, μεγάλο μερίδιο επιβατικής κίνησης μπορεί να εξασφαλίσει η θαλάσσια συγκοινωνία», σημείωσε ο κ. Σαρηγιάννης.

Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο, ο επιβάτης από την Αγία Τριάδα διά θαλάσσης μπορεί να φτάσει σε 15 λεπτά στον τερματικό σταθμό (σήμερα απαιτούνται 30 - 50 λεπτά), να επιβιβαστεί στο μετρό και με το ίδιο εισιτήριο να φτάσει σε όποιο σημείο της Θεσσαλονίκης επιθυμεί. Με αυτόν τον τρόπο αίρονται τα μειονεκτήματα της θαλάσσιας συγκοινωνίας και καθιστούν τα καραβάκια όχι μόνο ελκυστικά, αλλά και πολύ εξυπηρετικά ως μέσο.