θάβουν το παρελθόν της Θεσσαλονίκης ...

stavrochoros.pblogs.gr, 19/07/2008

Γ. Χ. Χουρμουζιάδης

***

*

Μέθοδος αφανισμού ενός πολιτισμού

*

Η Θεσσαλονίκη είναι χτισμένη πάνω στα κατάλοιπα όλων των πολιτισμών, που αναπτύχθηκαν στην περιοχή, από τη νεολιθική περίοδο μέχρι σήμερα. Αυτό δεν σημαίνει πως μπορεί κανείς να δει τα κατάλοιπα αυτά στο ένα ή στο άλλο σημείο της σύγχρονης πόλης, γιατί κανείς δεν φρόντισε να τα διαφυλάξει και να τα αναδείξει. Και μιλάω για μια φροντίδα που, λίγο έως πολύ, εκδηλώθηκε αλλού, για να βλέπουμε, εδώ κι εκεί, ταμπελάκια που να μας οδηγούν στη μια ή στην άλλη αρχαία θέση, όπου έχουν διασωθεί και διατηρηθεί κάποια από τα στοιχεία της αρχαίας ζωής του τόπου.

***

Το ερώτημα είναι τι συνέβη στη Θεσσαλονίκη και δεν φρόντισε κανένας, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις, να διασωθεί ό,τι απέμεινε από το αρχαίο παρελθόν της πόλης. Εφταιξαν οι αρχαιολόγοι, που αδιαφόρησαν; Η πολιτεία που είχε αλλού το μυαλό της; Οι κάτοικοί της που διεκδίκησαν άλλα προνόμια; Πιστεύω πως έφταιξαν όλοι, και ο καθένας χωριστά, με τον τρόπο του. Ετσι ό,τι «αρχαίο» έβγαινε στην επιφάνεια, όταν χτιζόταν μια πολυκατοικία ή κάποια από τις δημόσιες επιχειρήσεις άνοιγε έναν λάκκο, αυτό έμενε έτσι και το σκέπαζαν τα σκουπίδια ή το διατηρούσαν σε μια γωνιά για να αναλάβουν την καταστροφή του οι περίοικοι ή ο χρόνος.

Ωσπου ήρθε η μέρα και η πολιτεία αποφάσισε να κατασκευάσει μετρό, όχι γιατί το ήθελε η πόλη, αλλά γιατί το ήθελε η Αθήνα, που είχε κι εκείνη το δικό της μετρό και είχε λύσει, στα ψέματα, το κυκλοφοριακό της πρόβλημα. Και έτσι άρχισε η περιπέτεια όχι της επάνω, της σύγχρονης πόλης, αλλά της άλλης, της θαμμένης κάτω από τα σπίτια και τους δρόμους. Κάτω από τα πέλματα των ανθρώπων και τις ρόδες των αυτοκινήτων. Με άλλα λόγια, άρχισε η περιπέτεια της «αρχαίας» Θεσσαλονίκης. Γιατί, για να γίνει το μετρό, έπρεπε να ανοιχτούν οι υπόγειες γαλαρίες που θα υποδεχθούν τους συρμούς του. Να κατασκευαστούν οι σταθμοί του, όπου θα συνωστίζονταν οι επιβάτες αυτών των συρμών. Κι όλα αυτά σε βάρος των θαμμένων πολιτισμών, που στοιβάζονταν χιλιάδες χρόνια, εκεί όπου σήμερα ορθώνεται η Θεσσαλονίκη, αγκαλιά με τον τσιμεντένιο, βρώμικο, σύγχρονο πολιτισμό της. Αγκαλιά με έναν ευνούχο έρωτα, που μόνο ο Κωστής ο Μοσκώφ τον είδε και τον ονομάτισε. Το πρώτο ερώτημα: γιατί η Θεσσαλονίκη δέχτηκε αυτό που η Αθήνα αποφάσισε;

Το δεύτερο ερώτημα: γιατί η Αρχαιολογική Υπηρεσία συμφώνησε, γιατί πίστευε πως ήταν δυνατό, με τις βιαστικές και πανικόβλητες «ανασκαφές» της, να σώσει τα αρχαία θεμέλια της Θεσσαλονίκης. Πώς ήταν δυνατόν, με τους υποταγμένους στην απειλή της εργολαβικής μπουλντόζας, συμβασιούχους αρχαιολόγους της να σώσει ό,τι είχε έως εκείνη τη στιγμή διαφυλάξει η γη και ο χρόνος; Το πρόβλημα, επομένως, δεν είναι πότε θα τελειώσει το μετρό, αλλά πότε θα ζητήσει συγνώμη από την πόλη η Αρχαιολογική Υπηρεσία που εγκατέλειψε την αρχαία Θεσσαλονίκη στα χέρια των εργολάβων, χωρίς Μέτρο!