«Βίλες» στην προϊστορική Τούμπα

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 13/03/2010

Της Γιωτας Mυρτσιωτη
 H Θεσσαλονίκη αποκαλύπτει το προϊστορικό παρελθόν της στη σημερινή Τούμπα και το ελληνιστικό, ύστερο ρωμαϊκό και παλαιοχριστιανικό της κέντρο στα εργοτάξια του μετρό...

Πριν από 3.200 χρόνια οι κάτοικοι του προϊστορικού οικισμού που βρισκόταν στην Τούμπα Θεσσαλονίκης ζούσαν σε μεγάλα κτίρια (έως 200 τ.μ.) χτισμένα με πλιθιά, με πολλά δωμάτια. Εστρωναν στα χωμάτινα πατώματα χαλιά από φυτικές ίνες. Πετούσαν τα σκουπίδια στους δρόμους όταν καθάριζαν τα δωμάτια και τα τζάκια τους, αλλά διατηρούσαν τα οικόσιτα ζώα μακριά από τον οικισμό. Αποθήκευαν καρπούς και τρόφιμα σε μεγάλα πιθάρια. Ασχολούνταν με την υφαντική, την κατεργασία μετάλλων, δερμάτων και βαφές υφασμάτων. Δεν έθαβαν τους νεκρούς τους σε οργανωμένα νεκροταφεία αλλά στους χώρους του κτιρίου όπου κατοικούσαν. Η ηλικία, το φύλο, η ανατομική διαφορετικότητα φαίνεται πως καθόριζαν το τυπικό. Τα νήπια θάβονταν σε συνεσταλμένη στάση, ένα επτάχρονο παιδί με καλοήθη όγκο στον βραχίονα μπρούμυτα, οι υπόλοιποι σε εκτεταμένη θέση ύπτια.
Τα πρώτα συμπεράσματα από αναλύσεις σε υπολείμματα χαλιών, σκόνης, σκουπιδιών και οστών για τη ζωή και τη δημογραφική σύνθεση των ομάδων κατά τις αρχές του 11ου αιώνα π.Χ. αποκαλύπτει ο προϊστορικός οικισμός στην Τούμπα. Δύο συγκροτήματα και 17 ταφές του 1120-1090 π.Χ. αποκάλυψε η ανασκαφή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. «Το σύνολο είναι το μοναδικό της ύστερης εποχής του χαλκού στην κεντρική Μακεδονία που δίνει πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο οι κάτοικοι μεταχειρίζονταν τους νεκρούς τους. Οπως φαίνεται, δεν ακολουθούσαν ένα συστηματικά οργανωμένο τελετουργικό τυπικό», εξήγησε ο καθηγητής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ κ. Στέλιος Ανδρέου μιλώντας στο 23ο Συνέδριο Αρχαιολογίας που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Φτωχή σε χρυσό… αλλά πλούσια σε τάφους (80), κτερίσματα (500) και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μνημείων ήταν η φετινή «σοδειά» από τις ανασκαφές στους σταθμούς του μετρό Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο.
Ο νέος σιδηροδρομικός σταθμός, σε έκταση 1.260 τ.μ., αποκάλυψε 15 τάφους του δυτικού νεκροταφείου από τους ελληνιστικούς και ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους, πλούσια κτερισμένους. Στον σταθμό «Συντριβάνι» σε έκταση 1.500 τ.μ., εκτός από 35 ακτέριστους τάφους του ανατολικού νεκροταφείου της αρχαίας πόλης, εντυπωσιακή είναι μια extra muros βασιλική των παλαιοχριστιανικών χρόνων χτισμένη πάνω σε ρωμαϊκά κατάλοιπα. Στον σταθμό «Πανεπιστήμιο» εντοπίστηκε ορθογώνιο κτίσμα ύψους περίπου 5 μέτρων, ενώ οι εργασίες για τον σταθμό «Φλέμιγκ» έφεραν στο φως 17 τάφους της ρωμαϊκής εποχής. Περί τα 18.286 αντικείμενα, κυρίως κεραμικά, μετάλλινα και πήλινα αγγεία, κοσμήματα, μυροδοχεία και νομίσματα που χρονολογούνται από τον 3ο π.Χ. έως τον 19ο αιώνα, έχουν συγκεντρώσει έως σήμερα οι ανασκαφικές έρευνες σε συνολική έκταση 11.000 τ.μ. στα εργοτάξια του μετρό.