Εκβιασμοί και μπλόφες

makthes.gr,20/10/2014

Περισσότερο και από το μπετόν που έχει πέσει έως τώρα στα διάσπαρτα εργοτάξια είναι το μελάνι που χύθηκε, σχεδόν σαράντα χρόνια τώρα, για το πολύπαθο μετρό της Θεσσαλονίκης.


Του Νίκου Ηλιάδη

Από το μακρινό 1976 όταν κατόπιν επιμονής του τότε νομάρχη Κωνσταντίνου Πυλαρινού ενεγράφη για πρώτη φορά στον κρατικό προϋπολογισμό «κωδικός» με τον τίτλο «Μετρό Θεσσαλονίκης». Ακολούθησαν η αλήστου μνήμης «τρύπα του Κούβελα», τα είπα ξείπα του Λαλιώτη, οι ερασιτεχνισμοί και οι επιπολαιότητες του Σουφλιά… Ώσπου τον Σεπτέμβριο του 2006 ξεκίνησε η οδύσσεια της κατασκευής του, χωρίς ουσιαστικά μελέτη, με την τακτική «βλέποντας και κάνοντας», με εικονικούς -κατ’ εκτίμηση προϋπολογισμούς, μια παγκόσμια δηλαδή κατασκευαστική πρωτοτυπία.

Οκτώ χρόνια μετά, κι ενώ έχουν παρέλθει δύο χρόνια από την αρχικώς προϋπολογισθείσα ολοκλήρωσή του το 2012, έως τώρα έχει κατασκευαστεί γύρω στο 28% του έργου και έχει απορροφηθεί περί το 30% του προϋπολογισμού του. Η συζήτηση επανέρχεται με αφορμή την 1η Δεκεμβρίου 2014 όταν εκπνέει η λεγόμενη «οριακή προθεσμία» μετά την οποία ο εργολάβος έχει, όπως υποστηρίζει, τη δυνατότητα να αποχωρήσει, διεκδικώντας πια στα δικαστήρια υπέρογκες αποζημιώσεις, σαν ένα ριμέικ της υποθαλάσσιας.

Το έργο πελαγοδρομεί, αναζητώντας την Ιθάκη του ανάμεσα στους εκβιασμούς του εργολάβου, ο οποίος απειλεί να το εγκαταλείψει και στις μπλόφες της Αττικό Μετρό, η οποία διατείνεται ότι προετοιμάζεται να το επαναδημοπρατήσει. Όποιος και εάν επικρατήσει σε αυτό το ιδιότυπο μπρα ντε φερ, όποια λύση και εάν προκριθεί για τη συνέχιση του έργου, το βέβαιο είναι ότι η Θεσσαλονίκη δεν πρόκειται να δει μετρό νωρίτερα από το 2020.

Το ξεχείλωμα του χρονοδιαγράμματος εγκυμονεί πλέον σοβαρότατους κινδύνους ως προς τη χρηματοδότηση του έργου, το οποίο, υπενθυμίζεται, εκτελείται βασιζόμενο σχεδόν αποκλειστικά σε κοινοτικούς πόρους. Ήδη η Κομισιόν έχει θορυβηθεί από τις καθυστερήσεις και τις διενέξεις, και ζητά εξηγήσεις. Επιπλέον, τα διαθέσιμα χρήματα του ΕΣΠΑ έχουν απορροφηθεί σχεδόν στο σύνολό τους, είτε από το χοάνη των αυτοκινητοδρόμων είτε από τις συνεχιζόμενες επεκτάσεις του μετρό των Αθηνών, όπου και η εκλογική περιφέρεια του σημερινού υπουργού Υποδομών.

Στο μεταξύ. η Θεσσαλονίκη απλώς παρατηρεί, υπομένει και υφίσταται τις επιπτώσεις της αστοχίας, της αβελτηρίας, της ανικανότητας και εντέλει της έλλειψης πολιτικής βούλησης για την ολοκλήρωση του έργου. Είναι καιρός να αντιδράσει. Να αναζητήσει ευθύνες, να στείλει τελεσίγραφα, να απαιτήσει. Ξεκινώντας από τα αυτονόητα: από το ξήλωμα, για παράδειγμα -εδώ και τώρα- όλων των «νεκρών» εργοταξίων, ώστε να αναπνεύσει κάπως το πολύπαθο κέντρο της πόλης και οι καταστηματάρχες του. Είναι μια κίνηση συμβολισμού αλλά και ουσίας. Θα την αποτολμήσει ο δήμος;