Μετρό: Η βυζαντινή Θεσσαλονίκη αποκαλύπτεται

Αγγελιοφόρος, 13/10/2011

Η καρδιά της βυζαντινής Θεσσαλονίκης έμεινε η ίδια σχεδόν μέχρι τις μέρες μας. Η Μέση Οδός, βασικός άξονας της πόλης βόρεια της σημερινής οδού Εγνατία, με τα εργαστήρια, τις κατοικίες, τα κοινωφελή έργα, άλλαξε ελάχιστα σε μορφή και ρυμοτομία από τον 11ο αιώνα μέχρι και το 19ο. Μάλιστα, οι αρχαιολογικές ανασκαφές για το σταθμό «Βενιζέλου» του μετρό, που έφεραν στο φως θησαυρούς πληροφοριών γι' αυτό το σημαντικό τοπόσημο, έδειξαν ότι οι κάτοικοι ήταν ιδιαίτερα επιμελείς και επισκεύαζαν συνέχεια τη σημαντική αυτή λεωφόρο...

Εξι με εξίμισι μέτρα ήταν το πλάτος της, αν και αυτό μερικές φορές δεν τηρούνταν. Ανά τους αιώνες, όλο και κάποιος καταστηματάρχης έκλεβε λίγους πόντους από το οδόστρωμα, όπως παρατήρησε η διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, Ευγενία Γερούση. Η Μέση Οδός με το οδόστρωμα, τα πεζοδρόμιά της και 24 χώρους, «κατά κανόνα με λασπόχτιστους τοίχους και κομμάτια από αρχαία μάρμαρα σε δεύτερη χρήση», αποκαλύφθηκε σε μήκος 76,6 μ. Τεμνόταν σε δύο σημεία από μικρές, κάθετες οδούς.

Τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου στάθηκαν ιδιαίτερα στο εξαιρετικό εύρημα που εντοπίστηκε στο βορειοδυτικό άκρο της ανασκαφής, δίπλα στους πασσάλους. Η θέση κάνει αδύνατη τη συνέχιση της έρευνας, αλλά το κτίσμα δείχνει να συνεχίζεται κάτω από τις πολυκατοικίες. Πρόκειται για δύο υπόγειους καμαροσκεπείς χώρους με κλίμακες ανόδου και καθόδου που είναι πολύ γερά χτισμένοι. Ετσι, είναι αδύνατη η διάλυση με χειρωνακτικό τρόπο.

Δεν είναι όμως αυτός ο σημαντικότερος λόγος που το ΚΑΣ ζήτησε την αποξήλωση, τη μεταφορά και τη μελλοντική ένταξη του ευρήματος αυτού στον σταθμό του μετρό. Κυρίως είναι η σημασία του: οι πρώτες αναγνώσεις μιλούν για δίκτυο κατασκευών υδραυλικού χαρακτήρα, που παρόμοιό του δεν έχει ξαναβρεθεί. Ετσι, τα μέλη του ΚΑΣ, όπως και η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΤ, Λίνα Μενδώνη, επέμειναν πως θα πρέπει να τοποθετηθεί ξανά στην (ευρύτερη έστω) περιοχή στην οποία εντοπίστηκε.

Τα υπόλοιπα ευρήματα, τοίχοι εργαστηρίων και κατασκευών, θα αποδομηθούν χειρωνακτικά, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, προκειμένου να συνεχιστεί η ανασκαφή. Σε ένα τέτοιο κεντρικό σημείο της πόλης δεν αποκλείεται να έχουμε στα κατώτερα στρώματα και αρχαία που να ανάγονται σε παλαιότερες εποχές.

Επιτροπή για το θησαυρό

Τρεις διευθύντριες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που υπηρετούν στη Μακεδονία όρισε το ΚΑΣ ως μέλη της επιτροπής για την εκτίμηση του θησαυρού που κατασχέθηκε σε χέρια αρχαιοκαπήλων στη Γερακαρού: τη διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου, Πολυξένη Βελένη, την έφορο της ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ, Λίλλιαν Αχειλαρά, και την έφορο της ΙΖ΄ ΕΠΚΑ Αγγελική Κοτταρίδη.

Οι συλλήψεις έγιναν την περασμένη εβδομάδα και η ανακρίτρια αναμένει το πόρισμα της επιτροπής προκειμένου να κάνει τις παραπομπές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι βέβαιο πως οι κατηγορούμενοι θα παραπεμφθούν για κακούργημα, αφού η εμπορική αξία φαίνεται να ξεπερνά κατά πολύ τα 150.000 ευρώ που ορίζει ο νόμος. Το ΚΑΣ όρισε και εκτιμητική επιτροπή (Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Ολγα Μεντζαφού και Αθανάσιος Σωτηρίου) για την υπόθεση κλοπής του πίνακα του Ρούμπενς «Το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου».