Το ΚΑΣ έδωσε λύση…

makthes.gr,30/01/2014

Απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων, εργασίες για την κατασκευή σταθμού του μετρό, επανατοποθέτησή τους (στο σύνολο) στο ίδιο σημείο και διαμόρφωση επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου προβλέπει η νέα απόφαση που έλαβε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) σχετικά με τη διαχείριση των ευρημάτων της Βενιζέλου.Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Ένα χρόνο μετά την απόφαση του ίδιου οργάνου για απομάκρυνση των αρχαιοτήτων και μεταφορά τους στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά ή όπου αλλού φαίνεται ότι δίνεται λύση στην εμπλοκή που δημιούργησε.
Η απόφαση ελήφθη περί τις 3.30 χθες το πρωί, με οριακή πλειοψηφία (8 υπέρ έναντι 7 κατά), έπειτα από μια μαραθώνια συνεδρίαση που περιλάμβανε στιγμές έντασης και αντιπαράθεσης. Παρά το γεγονός ότι προσέφερε σε μεγάλο βαθμό ικανοποίηση στους υποστηριχτές της άποψης ότι τα αρχαία πρέπει να παραμείνουν στη θέση τους, η χθεσινή απόφαση προκάλεσε έναν νέο κύκλο αντιδράσεων και συζητήσεων. Η δημοτική αρχή Θεσσαλονίκης δείχνει έτοιμη να αποσύρει την προσφυγή της στο ΣτΕ κατά τις περσινής απόφασης για απομάκρυνση των αρχαιοτήτων. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, από την άλλη, δηλώνει δυσαρέσκεια για τη διαδικασία του ΚΑΣ και ζητά επανάληψη της συζήτησης.
Η λύση που επιλέχθηκε από το ΚΑΣ αποτελεί συνδυασμό δύο προτάσεων, της πρότασης που κατέθεσαν οι καθηγητές Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού ΑΠΘ Γιώργος Παπακώστας και Αλεξάνδρα Αλεξοπούλου και της πρότασης που κατατέθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία, με κύριο χαρακτηριστικό τη διατήρηση των αρχαιοτήτων στο μέγιστο βαθμό. Η Αττικό Μετρό Α.Ε., αφού υποστήριξε ότι το έργο βρίσκεται σε δύσκολη φάση λόγω της εμπλοκής που έχει δημιουργηθεί, κατέθεσε τις προτάσεις της για συνύπαρξη σταθμού και αρχαιοτήτων σε ποσοστό 85% και με την παρουσία κυλιόμενων σκαλών και γυάλινου δαπέδου, οι οποίες απορρίφθηκαν.

ΑΥΤΟΨΙΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ

Στη διάρκεια της συζήτησης τέθηκε και η πρόταση για διενέργεια αυτοψίας του ΚΑΣ στο εργοτάξιο της Βενιζέλου και την αναζήτηση μια δεύτερης γνώμης εμπειρογνωμόνων ως προς τη δυνατότητα της κατά χώρα διατήρησης των αρχαιοτήτων. Σε μια πρώτη ψηφοφορία αποφασίστηκε (με ψήφους 8 έναντι 7) να γίνει αυτοψία και ζητήθηκε από την Αττικό Μετρό να οριστεί επίσκεψη, για να εκτιμηθεί η κατάσταση. Η εταιρεία υποστήριξε όμως ότι στο χώρο του εργοταξίου έχει βρεθεί υδράργυρος και είναι αδύνατη η επίσκεψη από τα μέλη του ΚΑΣ, καθώς κινδυνεύουν από μόλυνση. Έτσι, ανακλήθηκε η απόφαση της αυτοψίας, γεγονός που εξόργισε τους αρχαιολόγους.
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, που ήταν παρών στη συζήτηση, υπερασπίστηκε την άποψη ότι πρέπει να διατηρηθούν οι αρχαιότητες στον χώρο του σταθμού. Ο ίδιος εξέφρασε το όραμά του για τη δημιουργία ενός αρχαιολογικού πάρκου στο κέντρο της πόλης, με πεζοδρομήσεις και αναπλάσεις, που θα περιλαμβάνει, μαζί με τα μνημεία του σταθμού και τα υφιστάμενα της περιοχής, όπως το Μπεζεστένι, το Αλκαζάρ, η πλατεία Διοικητηρίου, ο Άγιος Δημήτριος, η εκκλησία της Αχειροποιήτου και η Παναγία των Χαλκέων. Ο δήμαρχος συνοδευόταν από νομικούς της υπηρεσίας του δήμου και εκπροσώπους της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτισμού και Περιβάλλοντος. Παρόντες ήταν και οι καθηγητές Παπακώστας και Αλεξοπούλου.
Η πρόεδρος του ΚΑΣ Λίνα Μενδώνη, γ.γ. του ΥΠΠΟΑ, αναφέρθηκε στη μεγάλη εκμετάλλευση του θέματος, τόσο σε πολιτικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και στην ανάγκη να μην υπάρξει άλλη καθυστέρηση που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υλοποίηση του έργου. Στη συνεδρίαση παραβρέθηκε και η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα, που μίλησε μεταξύ άλλων για έναν ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο, στον οποίο θα έχουν πρόσβαση όλοι και όχι μόνον οι επιβάτες του μετρό, καθώς και στην ανάγκη ύπαρξης μιας διεπιστημονικής επιτροπής που θα μελετά τις προτάσεις μία μία και σταδιακά.

Επανάληψη της συζήτησης

Ικανοποιημένη με τη χθεσινή εξέλιξη εμφανίζεται η δημοτική αρχή, η οποία θεωρεί ότι με την απόφαση του ΚΑΣ έρχεται σε δεύτερη μοίρα η διαδικασία της απόσπασης και απορροφάται από την έννοια της ανάδειξης των αρχαιοτήτων, που ήταν εξαρχής ο στόχος του δήμου. Δυσαρέσκεια εκφράστηκε μόνο για τη στάση της Αττικό Μετρό, η οποία φάνηκε ότι δεν επιθυμούσε την αυτοψία των μελών του ΚΑΣ στο εργοτάξιο. “Έστω και με καθυστέρηση ενός έτους, χαιρόμαστε διότι τελικά υιοθετούν τις απόψεις μας”, ανέφερε στη “Μ” στέλεχος της δημοτικής αρχής. Ωστόσο, για να αποσύρει την προσφυγή που έχει καταθέσει στο ΣτΕ, η δημοτική αρχή περιμένει, μετά την γνωμοδότηση του ΚΑΣ, να εκδοθεί σχετική υπουργική απόφαση. Στο ΣτΕ έχει προσφύγει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ζητώντας να ανασταλεί και να ακυρωθεί η εκτέλεση της απόφασης που έλαβε στις 24 Ιανουαρίου 2013 ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και η οποία, βάσει γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) της 15ης Ιανουαρίου 2013, προέβλεπε την απόσπαση και μεταφορά των σημαντικότερων αρχαιολογικών ευρημάτων που βρέθηκαν στη Βενιζέλου.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) ζητά επανάληψη της συζήτησης στο ΚΑΣ, λόγω της οριακής πλειοψηφίας με την οποία ελήφθη η απόφαση. “Το υπουργείο Πολιτισμού έχει αποφασίσει τα τρία τελευταία χρόνια όταν είναι οριακές οι πλειοψηφίες, το θέμα να ξαναμπαίνει στο Συμβούλιο”, αναφέρει στη “Μ” η πρόεδρος του ΣΕΑ Δέσποινα Κουτσούμπα. “Δεν είμαστε καθόλου ικανοποιημένοι από την απόφαση, μετά από ένα χρόνο προσπαθειών. Ίσως πέρυσι να μας ικανοποιούσε. Το ΣτΕ υπογραμμίζει με απόφασή του ότι πρώτα πρέπει να διαφυλαχτούν οι αρχαιότητες. Μας αρέσει η πρόταση Παπακώστα - Αλεξοπούλου, αλλά πρέπει να διαχωρίσουμε την πρόταση από τη διαχείριση των αρχαιοτήτων. Μπορεί να γίνει ο σταθμός κάτω από τα αρχαία με αυτοϋποστηριζόμενη σήραγγα και να μείνουν τα αρχαία στην θέση τους. Εάν η πρόταση αυτή είναι ακριβή ή επικίνδυνη, να πάμε σε άλλη λύση. Γενικά, δεν μας έχουν πείσει ότι τεχνικά δεν υπάρχει λύση για τη μη απόσπαση των αρχαιοτήτων. Δεν ενδιαφέρονται για τα ευρήματα”, υποστηρίζει η κ. Κουτσούμπα και σημειώνει ότι “εάν για παράδειγμα δεν ήταν βυζαντινά τα ευρήματα και ήταν (υποθετικά) ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που δεν είναι φυσικά στη Θεσσαλονίκη αλλά το λέω για την υπόθεση, τότε δεν θα συζητούσαμε αν πρέπει να διατηρηθεί. Προφανώς δεν έχουν καταλάβει τη σημασία των ευρημάτων”.