Απόφαση για τα αρχαία της Βενιζέλου

makthes.gr,05/03/2014

Στο σκεπτικό της ανάγκης διατήρησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων στο χώρο όπου αποκαλύφθηκαν, στο εργοτάξιο της Βενιζέλου, εκτιμάται από νομικούς κύκλους ότι θα κινηθεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) πάνω στην κύρια προσφυγή του δήμου Θεσσαλονίκης για τα ευρήματα του μετρό.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη

Η προσφυγή, μετά από αναβολή, εξετάζεται σήμερα από το ΣτΕ και η απόφαση του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου θα καθορίσει την τύχη των ευρημάτων, καθώς και την εξέλιξη του έργου του μετρό.
Στο ΣτΕ προσέφυγε ο δήμος Θεσσαλονίκης ζητώντας να ανασταλεί και να ακυρωθεί η εκτέλεση της απόφασης που έλαβε, στις 24 Ιανουαρίου 2013, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας, η οποία προβλέπει, βάσει γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), την απόσπαση και μεταφορά των σημαντικότερων αρχαιολογικών ευρημάτων που βρέθηκαν στη Βενιζέλου. Το ΚΑΣ είχε υποδείξει πέρσι ως τόπο μεταφοράς το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Σταυρούπολη ή “όπου άλλου”.
Η κύρια προσφυγή του δήμου επρόκειτο να συζητηθεί στις 15 Ιανουαρίου 2014, αλλά αναβλήθηκε. Εν τω μεταξύ, εκδόθηκαν δύο διαταγές του ΣτΕ και μία απόφαση του ΚΑΣ που άλλαξαν τα δεδομένα της υπουργικής απόφασης. Στις 23 Ιουλίου 2013 η αντιπρόεδρος του ΣτΕ κ. Μαίρη Σαρπ διέταξε το πάγωμα της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων μέχρι την έκδοση απόφασης επί της αίτησης αναστολής. Στις 10 Δεκεμβρίου 2013 εκδόθηκε απόφαση του τμήματος αναστολών του ΣτΕ με την οποία απαγορεύεται η απόσπαση των αρχαιοτήτων μέχρι την εκδίκαση της κύριας προσφυγής. Στο σκεπτικό της απόφασης το ΣτΕ περιγράφει ότι η διοίκηση του μετρό όφειλε να εξετάσει τη δυνατότητα απόσπασης, επανατοποθέτησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων στο χώρο όπου αποκαλύφθηκαν. Επίσης, οι δικαστές επισήμαναν ότι από τον φάκελο προκύπτει, ότι οι αρχαιότητες της Βενιζέλου αποτελούν μοναδικό μνημείο και ιστορικό τμήμα της πόλης της Θεσσαλονίκης, που διατηρήθηκε στην αυθεντική μορφή του επί περίπου 16 αιώνες.
Η νεότερη απόφαση του ΚΑΣ για το ίδιο θέμα, που ελήφθη στις 28 Ιανουαρίου 2014, ουσιαστικά “ακύρωσε” το λόγο της κύριας προσφυγής του δήμου. Η απόφαση προβλέπει απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων, εργασίες για την κατασκευή του σταθμού του μετρό, επανατοποθέτησή τους στο ίδιο σημείο και διαμόρφωση επισκέψιμου χώρου. Το ΚΑΣ, για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων, πρότεινε το συγκερασμό δύο προτάσεων που κατατέθηκαν από καθηγητές του ΑΠΘ και από την Αττικό Μετρό σε συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία, με βελτιώσεις που θα προκύψουν με ειδικές μελέτες. Η απόφαση αυτή, ικανοποίησε το δήμο Θεσσαλονίκης, ωστόσο, η δημοτική αρχή είχε δηλώσει ότι εάν δεν εκδοθεί υπουργική απόφαση πάνω στην γνωμοδότηση του ΚΑΣ δεν πρόκειται να αποσύρει την προσφυγή. Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε τέτοια απόφαση κι έτσι ο δήμος επέμεινε στη θέση του απέναντι στο ΣτΕ. Ένας από τους λόγους που παρέμεινε κολλημένο το ζήτημα ενδεχομένως είναι η οριακή πλειοψηφία με την οποία ελήφθη η απόφαση του ΚΑΣ (8 έναντι 7) και οι επί τούτου ενστάσεις των αρχαιολόγων, οι οποίοι μάλιστα ζητούν επανάληψη της συζήτησης.
Η απόφαση του ΣτΕ στην κύρια προσφυγή αναμένεται να ξεκαθαρίσει οριστικά το τοπίο για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου. Εφόσον είναι θετική, ανοίγει το δρόμο για έκδοση νέας υπουργικής απόφασης πάνω στην τελευταία γνωμοδότηση του ΚΑΣ.