Ενα βιβλίο για τη πόλη και τα... σπλάχνα της

Μακεδονία, 01/08/2010

"Το μετρό μετρά τη Θεσσαλονίκη" από τους Κώστα Θεολόγου και Μαρία Κωνσταντινίδη...



 Του Κώστα Μαρίνου
marinos@makthes.gr

Παιγνιώδης ο τίτλος του βιβλίου των Κώστα Θεολόγου και Μαρίας Κωνσταντινίδη, αλλά ιδιαίτερα σοβαρό το περιεχόμενό του και ακόμη περισσότερο σοβαρά όσα μπορούν να εξαχθούν από την ανάγνωσή του. Το “Μετρό μετρά τη Θεσσαλονίκη” περιλαμβάνει έξι κεφάλαια, στα οποία με επιστημονικό τρόπο οι δύο συγγραφείς μελετούν το πρόσωπο της σημερινής Θεσσαλονίκης με αφορμή την απόφαση για την κατασκευή του μετρό και την εξέλιξη των εργασιών.
Ο υπότιτλος του βιβλίου, “Η ιστορία και τα μνημονικά ίχνη του πολιτισμού στα τεχνικά έργα”, δίνει το ερέθισμα για τις πρώτες σκέψεις που διατυπώνουν οι συγγραφείς στα επιμέρους κεφάλαια.
“Σε αυτή την πόλη, που έχει ζωή 23 αιώνων και πλέον, υπάρχουν διαστρωματώσεις. Επομένως, εάν δεν ανακαλύψεις τα έγκατά της, δεν πας στα σπλάχνα της, δεν μπορείς να κάνεις τη σωστή ανατομία του ζωντανού οργανισμού που βρίσκεται στην επιφάνεια”, λέει ο γεννημένος στη Θεσσαλονίκη Κώστας Θεολόγου, ο οποίος διδάσκει τώρα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Η δυνατότητα αυτής της κατάδυσης στα σπλάχνα της πόλης δόθηκε με την κατασκευή του μετρό, το οποίο θα δώσει στους επιστήμονες αρχικά και στους πολίτες και τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης στη συνέχεια την ευκαιρία να δουν ίχνη του παρελθόντος της που συχνά, ηθελημένα ή όχι, παραμένουν στην αφάνεια.

Κομμάτια ιστορίας ως μνημονικά ίχνη
Αυτό το ζητούμενο αναλύεται στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου. Εκεί αναφέρει μεταξύ άλλων ο Κώστας Θεολόγου σχετικά με το μετρό: “Ενίοτε τέτοιες κατασκευαστικές υποδομές μπορούν να αποκαταστήσουν κομμάτια της ιστορίας. Αυτά τα κομμάτια της ιστορίας ως μνημονικά ίχνη, όχι απλώς του αστικού χώρου, αλλά και των ιστορικών παραλείψεων και αποσιωπήσεων που θέσπισαν τρόπον τινά οι κυρίαρχες εξουσίες, οφείλουμε στη νεωτερική εποχή μας να τα αναστοχαστούμε και να τα εκθέσουμε αναπόφευκτα σε κοινή θέα, δηλαδή σε δημόσια γνώση”.
Ερεθιστικό συμπέρασμα που αφορά όλους όσοι περιδιαβαίνουν τη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι μπορούν με αφορμές που θα τους δώσει και το βιβλίο, που κυκλοφορεί από το University Studio Press, να σκεφθούν, όπως ελπίζει και ο Κώστας Θεολόγου, “γιατί μια τέτοια εγκατάσταση μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της πόλης αλλά και προς όφελος της μνήμης μας γόνιμα και χωρίς αγκυλώσεις”.