Τα στεφάνια κρύβουν μυστικά

Έθνος, 02/06/2011

Το χρυσό στεφάνι που επαναπατρίστηκε το 2007 από το Mουσείο Γκετί του Λος Aντζελες και ένα από τα οκτώ χρυσά στεφάνια που βρέθηκαν στο μετρό Θεσσαλονίκης

Συνόδευαν τους νεκρούς και ήταν τιμητική προσφορά από τους οικείους τους οι οκτώ θησαυροί της αρχαίας Μακεδονίας που βρέθηκαν στο μετρό...

Τιμητική προσφορά στους νεκρούς από τους οικείους τους ήταν τα οκτώ χρυσά στεφάνια που βρέθηκαν πριν από τρία χρόνια σε ταφικό σύνολο κατά την εκτέλεση του τεράστιου ανασκαφικού προγράμματος -το μεγαλύτερο που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα, προϋπολογισμού (πια) 70 εκατ. ευρώ- που γίνεται για τα έργα του μετρό στη Θεσσαλονίκη.

"Συνόδευαν τους νεκρούς, αυτή είναι μια πρώτη ερμηνεία ως προς τη σημασία και τη χρήση των στεφανιών στα συγκεκριμένα ανασκαφικά σύνολα", είπε στο "Εθνος" η προϊσταμένη της ΙΣΤ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Λίλιαν Αχειλαρά.

Η κ. Αχειλαρά, από κοινού με τον συνάδελφό της, Δ. Νικάκη, θα κάνουν εκτενή αναφορά στα οκτώ χρυσά στεφάνια, που βρέθηκαν την άνοιξη του 2008 στον χώρο μπροστά από την Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, σε ημερίδα που θα γίνει αύριο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Εκεί οι αρχαιολόγοι βρήκαν μία λίθινη ταφική θήκη και έναν απλό λακκοειδή τάφο χωρίς κάλυψη που περιείχαν αντίστοιχα ανακομιδή οστών έπειτα από καύση και ενταφιασμό. Μεταξύ των άλλων κτερισμάτων των τάφων αποκαλύφθηκαν συνολικά οκτώ χρυσά στεφάνια, που χρονολογούνται στους ελληνιστικούς χρόνους: τέσσερα με φύλλα βελανιδιάς στην ταφή της λίθινης θήκης και τέσσερα με φύλλα ελιάς στον λακκοειδή τάφο.

Στην ανακοίνωση της κ. Αχειλαρά, τα στεφάνια προσεγγίζονται από μορφολογική, τεχνολογική και τυπολογική άποψη, και στη συνέχεια επιχειρείται μια συγκριτική παρουσίασή τους στο ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο της περιοχής.

Υπενθυμίζεται ότι αρχικά θεωρήθηκε πως βρέθηκαν πέντε χρυσά στεφάνια, το ένα μάλιστα αποτελούνταν από τέσσερα στελέχη, όταν ωστόσο καθαρίστηκε, αποδείχτηκε ότι επρόκειτο για τέσσερα διαφορετικά στεφάνια.

Είναι χαρακτηριστικό πως αυτά με τα φύλλα ελιάς βρέθηκαν σε μία μόνο νεκρή, η οποία έφερε δύο στην περιοχή του κρανίου και δύο στα κάτω άκρα. Ηταν επίσης κτερισμένη με χρυσά ενώτια με ημιπολύτιμους λίθους με τη μορφή κεφαλής σκύλου, χάλκινο νόμισμα, χρυσή δανάκη, χάλκινο κάτοπτρο, δύο πήλινες πυξίδες, ένα χάλκινο και τέσσερα πήλινα αγγεία.

Η Μακεδονία είναι από τις περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου που έδωσαν μεγάλο αριθμό μετάλλινων στεφανιών, που χρονολογούνται από τα μέσα του 4ου έως τα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα. Στην αρχαιότητα τα στεφάνια φοριούνταν σε θρησκευτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις που περιλάμβαναν και θρησκευτικές τελετουργίες, όπως λ.χ. το συμπόσιο, ενώ οι αρχαίοι Ελληνες τα αφιέρωναν σε μεγάλα ιερά όπως ο Παρθενώνας ή το ιερό του Απόλλωνα στη Δήλο κ.ά. Τα ίδια τα αντικείμενα δεν σώθηκαν, υπάρχουν όμως οι αναφορές στους καταλόγους των θησαυρών που ετοίμαζαν οι ιερείς κάθε χρόνο. Στην αυριανή ημερίδα της Θεσσαλονίκης, που θα γίνει το πρωί στο Αρχαιολογικό Μουσείο με θέμα "Στεφάνια στην Αρχαία Μακεδονία-Νέα Ευρήματα", θα γίνουν εισηγήσεις για περισσότερα από δέκα χρυσά μακεδονικά στεφάνια που ήρθαν στο φως μέσα από ανασκαφές, λαθρανασκαφές ή συλλήψεις αρχαιοκάπηλων.

Εκτός από τα οκτώ του μετρό Θεσσαλονίκης, θα παρουσιαστούν δύο στεφάνια από τη Βεργίνα που βρέθηκαν το 2009 και το 2010 στο ιερό της Εύκλειας, ένα που βρέθηκε το 2000 στα χέρια αγρότη και θεωρήθηκε προϊόν αρχαιοκαπηλίας, αλλά και το χρυσό στεφάνι που επαναπατρίσθηκε το 2007 από το Μουσείο Γκετί του Λος Αντζελες.

• ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
  Η Μακεδονία είναι μια περιοχή ευνοημένη ως προς τη συγκομιδή χρυσών στεφανιών. Μόνο στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης φυλάσσονται 22 χρυσά στεφάνια, ενώ πολλά είναι και τα επίχρυσα στεφάνια απλό μπρούντζο, ξύλο και πηλό.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ