kathimerini.gr,30/12/2015
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ήταν ταυτόχρονα δώρο και κατάρα για την πόλη. Δώρο, γιατί αποκάλυψαν μια ολόκληρη πόλη κάτω από την πόλη, χαρίζοντας μοναδικά ευρήματα που προσέθεσαν πολύτιμη επιστημονική γνώση για την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Κατάρα, γιατί οδήγησαν στον χρονικό εκτροχιασμό του έργου.
Πολλά μπορούν να γραφτούν για τα λάθη που έγιναν στον σχεδιασμό του έργου, όσον αφορά και τις αρχαιολογικές εργασίες. Μπορεί η αρχική σύμβαση να προστάτευε το Δημόσιο, προβλέποντας ότι ο ανάδοχος δεν δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση όσο κι αν κρατήσουν οι ανασκαφές (ήταν άλλωστε αυτονόητο ότι, ειδικά στο τμήμα του Μετρό που ακολουθεί την Εγνατία, η αρχαιολογική σκαπάνη θα έφερνε στο φως τη Μέση Οδό, στις διάφορες φάσεις της). Κανείς όμως δεν υπολόγιζε ότι οι εργασίες θα κρατήσουν... μια δεκαετία και θα τινάξουν στον αέρα το χρονοδιάγραμμα του έργου. Χαρακτηριστικό είναι ότι όλοι οι διευθυντές του έργου (εκ μέρους της Αττικό Μετρό, δηλαδή του Δημοσίου) υποστήριζαν -άλλοτε δημόσια και άλλοτε σε άτυπες ενημερώσεις για το έργο- ότι οι αρχαιολογικές εργασίες εκτελούνταν με ακραία αργούς, ακόμα και για το Δημόσιο, ρυθμούς.
Το «κερασάκι στην τούρτα» ήταν οι αρχαιότητες που βρέθηκαν στον σταθμό «Βενιζέλου». Αρχικά αποφασίστηκε να μεταφερθούν ώστε να κατασκευαστεί ο σταθμός και να επανατοποθετηθούν. Ομως ο δήμος Θεσσαλονίκης προσέβαλε στο Συμβούλιο της Επικρατείας την απόφαση και πέτυχε να ανοίξει τη συζήτηση για τη διατήρησή τους επιτόπου - αν και στην πραγματικότητα, αν κάποιος επισκεφθεί το έργο, θα συνειδητοποιήσει ότι ο αρχαιολογικός χώρος είναι πολύ μικρός και «πνιγμένος» από θεόρατες πολυκατοικίες. Ο δήμος βέβαια παρουσίασε πρόσφατα νέα μελέτη για την ανάδειξη της Βενιζέλου και τη μετατροπή της σε αρχαιολογική πλάζα. Σε κάθε περίπτωση, η κατηγορία ότι οι αντιρρήσεις του δήμου για τη Βενιζέλου «μπλόκαραν» το έργο, είναι άδικη -αρκεί κανείς να σκεφθεί πόσο επιβάρυνε το έργο η ακατανόητη στάση της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης στο θέμα της παραχώρησης χώρου του Παπαφείου για την κατασκευή του ομώνυμου σταθμού.
Τελικά, η αναμενόμενη εξέλιξη για τον σταθμό «Βενιζέλου» ήταν η μετάθεση των αποφάσεων και φυσικά της ολοκλήρωσης του σταθμού. «Η κατασκευή του δεν ακυρώνεται αλλά μετατίθεται χρονικά, μέχρι την οριστική διευθέτηση της ανάδειξης και προστασίας των αρχαιοτήτων, μετά διάλογο και συνεννόηση με το υπουργείο Πολιτισμού» αναφέρει η ανακοίνωση το υπουργείου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το ενδεχόμενο κατάργησης του σταθμού «Βενιζέλου» έχει απορριφθεί κατηγορηματικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οπότε το Δημόσιο πρέπει αναγκαστικά να αποφασίσει με ποιο τρόπο θα προχωρήσει στην κατασκευή. Η σύνδεση του σταθμού με το δίκτυο του μετρό θα γίνει αργότερα, με τον ίδιο τρόπο που οι τρεις «ορφανοί» σταθμοί του Μετρό της Αθήνας (Χαλάνδρι, Αγία Παρασκευή, Νομισματοκοπείο) προστέθηκαν μετά την έναρξη λειτουργίας της γραμμής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη νέα συμπληρωματική σύμβαση για την ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ανασκαφών, οι μισθοί θα έχουν προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. Μέχρι σήμερα οι μισθοί διέπονταν κατά κύριο λόγο από τη συλλογική σύμβαση που είχε υπογραφεί το 2006 και, ως αποτέλεσμα, φαντάζουν σήμερα υπερβολικοί, σε κάποιες ειδικότητες δε... εξωφρενικοί. Για παράδειγμα, σύμφωνα πάντα με πηγές της Αττικό Μετρό, οι αρχαιολόγοι που εργάζονταν στο μετρό της Θεσσαλονίκης λάμβαναν (τον Μάρτιο του 2015) κατά μέσο όρο 2.875 ευρώ, οι συντηρητές 2.022 ευρώ, οι φύλακες 2.512 ευρώ, οι οδηγοί 1.945 ευρώ, και οι εργατοτεχνίτες από 1.604 ευρώ οι νέοι έως 2.770 ευρώ οι παλαιοί (σ.σ. οι υψηλοί μισθοί ήταν για πολλούς η αιτία που οι ανασκαφές διεξάγονταν με τόσο αργούς ρυθμούς. Κατηγορία που, ακόμα κι αν εν μέρει ευσταθεί, αδικεί το σημαντικό έργο των αρχαιολόγων στο Μετρό).
Πλούσια ευρήματα
Ας κλείσουμε όμως με τα θετικά. Στο πιο εντατικό κομμάτι των αρχαιολογικών εργασιών του μετρό της Θεσσαλονίκης, από το 2009 έως το 2012, αποκαλύφθηκαν περισσότεροι από 3.000 τάφοι νεκροταφείων, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, περίπου 30.000 κινητά ευρήματα, δύο παλαιοχριστιανικοί ναοί με εξαιρετικά ψηφιδωτά. Και σχεδόν ανέπαφη από τον 3ο αι. η Λεωφόρος των Βυζαντινών ή Μέση Οδός, έξι μέτρα κάτω από τη σημερινή Εγνατία Οδό.
Πολλά μπορούν να γραφτούν για τα λάθη που έγιναν στον σχεδιασμό του έργου, όσον αφορά και τις αρχαιολογικές εργασίες. Μπορεί η αρχική σύμβαση να προστάτευε το Δημόσιο, προβλέποντας ότι ο ανάδοχος δεν δικαιούται να ζητήσει αποζημίωση όσο κι αν κρατήσουν οι ανασκαφές (ήταν άλλωστε αυτονόητο ότι, ειδικά στο τμήμα του Μετρό που ακολουθεί την Εγνατία, η αρχαιολογική σκαπάνη θα έφερνε στο φως τη Μέση Οδό, στις διάφορες φάσεις της). Κανείς όμως δεν υπολόγιζε ότι οι εργασίες θα κρατήσουν... μια δεκαετία και θα τινάξουν στον αέρα το χρονοδιάγραμμα του έργου. Χαρακτηριστικό είναι ότι όλοι οι διευθυντές του έργου (εκ μέρους της Αττικό Μετρό, δηλαδή του Δημοσίου) υποστήριζαν -άλλοτε δημόσια και άλλοτε σε άτυπες ενημερώσεις για το έργο- ότι οι αρχαιολογικές εργασίες εκτελούνταν με ακραία αργούς, ακόμα και για το Δημόσιο, ρυθμούς.
Το «κερασάκι στην τούρτα» ήταν οι αρχαιότητες που βρέθηκαν στον σταθμό «Βενιζέλου». Αρχικά αποφασίστηκε να μεταφερθούν ώστε να κατασκευαστεί ο σταθμός και να επανατοποθετηθούν. Ομως ο δήμος Θεσσαλονίκης προσέβαλε στο Συμβούλιο της Επικρατείας την απόφαση και πέτυχε να ανοίξει τη συζήτηση για τη διατήρησή τους επιτόπου - αν και στην πραγματικότητα, αν κάποιος επισκεφθεί το έργο, θα συνειδητοποιήσει ότι ο αρχαιολογικός χώρος είναι πολύ μικρός και «πνιγμένος» από θεόρατες πολυκατοικίες. Ο δήμος βέβαια παρουσίασε πρόσφατα νέα μελέτη για την ανάδειξη της Βενιζέλου και τη μετατροπή της σε αρχαιολογική πλάζα. Σε κάθε περίπτωση, η κατηγορία ότι οι αντιρρήσεις του δήμου για τη Βενιζέλου «μπλόκαραν» το έργο, είναι άδικη -αρκεί κανείς να σκεφθεί πόσο επιβάρυνε το έργο η ακατανόητη στάση της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης στο θέμα της παραχώρησης χώρου του Παπαφείου για την κατασκευή του ομώνυμου σταθμού.
Τελικά, η αναμενόμενη εξέλιξη για τον σταθμό «Βενιζέλου» ήταν η μετάθεση των αποφάσεων και φυσικά της ολοκλήρωσης του σταθμού. «Η κατασκευή του δεν ακυρώνεται αλλά μετατίθεται χρονικά, μέχρι την οριστική διευθέτηση της ανάδειξης και προστασίας των αρχαιοτήτων, μετά διάλογο και συνεννόηση με το υπουργείο Πολιτισμού» αναφέρει η ανακοίνωση το υπουργείου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το ενδεχόμενο κατάργησης του σταθμού «Βενιζέλου» έχει απορριφθεί κατηγορηματικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οπότε το Δημόσιο πρέπει αναγκαστικά να αποφασίσει με ποιο τρόπο θα προχωρήσει στην κατασκευή. Η σύνδεση του σταθμού με το δίκτυο του μετρό θα γίνει αργότερα, με τον ίδιο τρόπο που οι τρεις «ορφανοί» σταθμοί του Μετρό της Αθήνας (Χαλάνδρι, Αγία Παρασκευή, Νομισματοκοπείο) προστέθηκαν μετά την έναρξη λειτουργίας της γραμμής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη νέα συμπληρωματική σύμβαση για την ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ανασκαφών, οι μισθοί θα έχουν προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. Μέχρι σήμερα οι μισθοί διέπονταν κατά κύριο λόγο από τη συλλογική σύμβαση που είχε υπογραφεί το 2006 και, ως αποτέλεσμα, φαντάζουν σήμερα υπερβολικοί, σε κάποιες ειδικότητες δε... εξωφρενικοί. Για παράδειγμα, σύμφωνα πάντα με πηγές της Αττικό Μετρό, οι αρχαιολόγοι που εργάζονταν στο μετρό της Θεσσαλονίκης λάμβαναν (τον Μάρτιο του 2015) κατά μέσο όρο 2.875 ευρώ, οι συντηρητές 2.022 ευρώ, οι φύλακες 2.512 ευρώ, οι οδηγοί 1.945 ευρώ, και οι εργατοτεχνίτες από 1.604 ευρώ οι νέοι έως 2.770 ευρώ οι παλαιοί (σ.σ. οι υψηλοί μισθοί ήταν για πολλούς η αιτία που οι ανασκαφές διεξάγονταν με τόσο αργούς ρυθμούς. Κατηγορία που, ακόμα κι αν εν μέρει ευσταθεί, αδικεί το σημαντικό έργο των αρχαιολόγων στο Μετρό).
Πλούσια ευρήματα
Ας κλείσουμε όμως με τα θετικά. Στο πιο εντατικό κομμάτι των αρχαιολογικών εργασιών του μετρό της Θεσσαλονίκης, από το 2009 έως το 2012, αποκαλύφθηκαν περισσότεροι από 3.000 τάφοι νεκροταφείων, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, περίπου 30.000 κινητά ευρήματα, δύο παλαιοχριστιανικοί ναοί με εξαιρετικά ψηφιδωτά. Και σχεδόν ανέπαφη από τον 3ο αι. η Λεωφόρος των Βυζαντινών ή Μέση Οδός, έξι μέτρα κάτω από τη σημερινή Εγνατία Οδό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.