Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέγραψε να γίνει ο σταθμός Βενιζέλου στο μετρό Θεσσαλονίκης που απέρριπτε… ο ΣΥΡΙΖΑ

liberal.gr, 17/06/2016

Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας για την κατά χώραν ανάδειξη των αρχαιοτήτων στο σταθμό «Βενιζέλου» του Μετρό της Θεσσαλονίκης -κοινώς στρίβειν δια του αρραβώνος- υπεγράφη χθες μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Υπουργείου Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων, της «ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.» και του Δήμου Θεσσαλονίκης. Αντικείμενό του έχει  τη διαμόρφωση ενός πλαισίου συνεργασίας για την κατά χώραν ανάδειξη των σημαντικών αρχαιοτήτων που ανασκάφηκαν κατά τις εργασίες κατασκευής του σταθμού “Βενιζέλου” του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης...

Ποιος ο λόγος υπογραφής ενός νέου μνημονίου, όταν υπάρχει το παλιό, γενικό -για όλες τις αρχαιότητες- του ΥΠΠΟΑ με την Αττικό Μετρό; (θα μπορούσε, βεβαίως, να σχετίζεται και με την αγάπη του ΣΥΡΙΖΑ στα μνημόνια…) Προφανώς επειδή τόσο το υπουργείο Πολιτισμού όσο και ο Δήμος Θεσσαλονίκης θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο  θα απεμπλακούν από το σημείο στο οποίο τους οδήγησε η αδιέξοδη πολιτική τους: από το 2013 μπλοκάρονται οι εργασίες στον σταθμό «Βενιζέλου» και τότε δεν έφταιγε η ανάδοχος κοινοπραξία, η οποία σταμάτησε αργότερα την κατασκευή του έργου. Ο δήμος Θεσσαλονίκης έκανε προσφυγές επί προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας να αναδειχθεί κατά χώραν το Βυζαντινό σταυροδρόμι που εντοπίστηκε κάτω από την Εγνατία. Μέσα στις αιτίες προσφυγής ήταν και ότι ο Δήμος και οι συν αυτώ δεν συμφωνούσαν με την προσωρινή μετακίνηση του αρχαίου ώστε να κατασκευαστεί ο σταθμός και να τοποθετηθεί μετά.

Ύστερα από απίστευτες καθυστερήσεις και παλινωδίες -πήγαιναν μελέτες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, γίνονταν δεκτές και αμέσως μετά γίνονταν νέες προσφυγές στο ΣτΕ- τον Οκτώβριο του 2015, η (μόλις δεύτερη φορά τότε) αριστερά είπε εν ολίγοις ότι δεν την ενδιαφέρει αν δεν γίνει ο σταθμός Βενιζέλου του Μετρό. Κυβέρνηση και δήμος συμφώνησαν να δημιουργηθεί εκεί ένας υπόγειος αρχαιολογικός χώρος για τη διαμόρφωση του οποίου θα πλήρωνε ο δεύτερος. Και βγήκε η ακόλουθη υπουργική απόφαση:

«Εγκρίνεται α) Η πρόταση του Δήμου Θεσσαλονίκης όσον αφορά στην κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων, οι οποίες αποκαλύφθηκαν στην περιοχή του σταθμού «Βενιζέλου» στο πλαίσιο κατασκευής του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης, η οποία κρίνεται αναγκαία για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος που συνίστανται στη διαφύλαξη και προστασία της αυθεντικότητας του μοναδικού αυτού μνημειακού συνόλου για την παγκόσμια κληρονομιά.

β) Δεν εγκρίνεται η πρόταση του Δήμου Θεσσαλονίκης όσον αφορά στην ανάδειξη των εν λόγω αρχαιοτήτων, διότι δεν υπάρχει εμπεριστατωμένη μελέτη. Δεδομένου ότι η παρέλευση ικανού χρόνου από την ανασκαφή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ακεραιότητα των μνημείων, να συνταχθεί από το Δήμο Θεσσαλονίκης πλήρης αρχιτεκτονική μελέτη σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και την «Αττικό Μετρό» σε συνδυασμό με τα παρακείμενα μνημεία ανεξάρτητα από την κατασκευή ή όχι του σταθμού».

Η πρόταση του Δήμου δεν εγκρίθηκε, καθότι ήταν ένα σκαρίφημα στο οποίο δεν μπορούσε να στηριχθεί κανείς. Δεν είχε καν μια αποδεκτή όψη, ή όραμα. Ήταν φανερό πως είχε δημιουργηθεί, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε πρωτοστατήσει στη μη προσωρινή μετακίνηση των αρχαίων, να ικανοποιηθεί, όπως και η δημοτική αρχή Θεσσαλονίκης. Μπορεί να μην αναφέρεται στην απόφαση, αλλά ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης είχε δηλώσει στη σχετική συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβούλιο ότι τα έξοδα θα τα ανελάμβανε η πλευρά της αυτοδιοίκησης.

Άλλαξε όμως η διοίκηση στην Αττικό Μετρό, έγινε αντιληπτό ότι μετρό Θεσσαλονίκης χωρίς σταθμό Βενιζέλου δεν νοείται και σταμάτησαν οι σκέψεις κατάργησής του. Εν τω μεταξύ, ο δήμος Θεσσαλονίκης δεν παρουσίασε καμιά από τις μελέτες που είχε αναλάβει, με αποτέλεσμα τα αρχαία να διατρέχουν τους ίδιους κινδύνους όπως τον Οκτώβριο, αλλά αυτό δεν φαίνεται να απασχόλησε κανέναν αρμόδιο. Η Αττικό Μετρό είναι πρόθυμη να αναλάβει τα έξοδα για τη διαμόρφωση του σταθμού (όπως και κατά το παρελθόν) και η υπόθεση ανοίγει και πάλι από εκεί που σταμάτησε.

Δηλαδή και πάλι θα πρέπει να βρεθεί τρόπος συνύπαρξης αρχαίων και σταθμού. Αυτό σημαίνει σαφέστατα νέες μελέτες, και ειδική επιτροπή θα ελέγχει την πορεία τους και τη συνεργασία μεταξύ των φορέων.

Σύμφωνα με τη γλώσσα του υπουργείου Πολιτισμού, «στο πλαίσιο της συνεργασίας συγκροτείται ομάδα εργασίας, η οποία θα υποστηρίξει τους μελετητές της κατασκευής του σταθμού δίνοντας τις κατευθύνσεις για την κατά χώραν ανάδειξη των αρχαιοτήτων και την ένταξη των νέων κατασκευών στα μνημεία καθώς και τις προδιαγραφές από τη σκοπιά της φυσιογνωμίας και των αναγκών λειτουργίας της πόλης. Οι ομάδες θα βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία και θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που τυχόν ανακύψουν κατά την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών.

Με την υπογραφή του μνημονίου εγκαινιάζεται μια νέα περίοδος στο έργο της κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου. Εξασφαλίζονται συνθήκες γόνιμης συνεργασίας των εμπλεκομένων φορέων στην κατεύθυνση αρμονικής συνύπαρξης των μνημείων με τα σύγχρονα έργα, προσφέροντας προοπτική για τη συνολική ανάπλαση μιας σημαντικής περιοχής της Θεσσαλονίκης με ιστορικές αναφορές.

Αξίζει να τονιστεί ότι  με τις κατάλληλες τεχνικές λύσεις που θα προβλέπουν οι νέες μελέτες του έργου θα επιτευχθεί η κατασκευή και λειτουργία του σταθμού και παράλληλα θα διατηρηθεί κατά χώραν και θα αναδειχθεί αυτό το σημαντικό μνημειακό σύνολο ως μοναδικό αυθεντικό τοπόσημο της πόλης».

Το ερώτημα όμως παραμένει και είναι βασικό: τα ίδια ακριβώς είχαν προγραμματιστεί να γίνουν και κατά το παρελθόν. Γιατί υπήρξε τέτοιος πόλεμος; Γιατί καθυστέρησε τόσο ο σταθμός ώστε, αν και κομβικός, να φτάσουμε στην παράδοση αργότερα;  Ποια θα είναι αυτή η τόσο μεγάλη αλλαγή που δικαιολογεί την καθυστέρηση αυτή, άρα και τους πρόσθετους πόρους; Ο ΣΥΡΙΖΑ τώρα που είναι κυβέρνηση θα κάνει ό,τι μαχόταν;

Τις ακριβείς εξελίξεις θα τις παρακολουθήσουμε κατά  τη δημοσιοποίηση των μελετών. Μέχρι τότε, πώς θα προστατευθούν οι πραγματικά πολύ σημαντικές βυζαντινές αρχαιότητες στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, ώστε να μην κινδυνεύσουν;

Αντιγόνη Καρατάσου