Oι μετροπόντικες έφεραν τελικά μόνο… ποντίκια!

karfitsa.gr, 11/11/2012

Αρουραίοι 40 εκατοστών, κατσαρίδες – γίγαντες και κεφαλόπουλα βρέθηκαν στα έγκατα της Θεσσαλονίκης...

Αμερικάνικο «κραχ» 1929. Η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου έχει καταρρεύσει. Ο Τζον Στάινμπεκ επηρεασμένος από την κατάσταση γράφει το μυθιστόρημα «Άνθρωποι και ποντίκια», ένα έργο, όπως χαρακτηρίστηκε από τους ειδικούς «της μοναξιάς, της ελπίδας και της απώλειας». Οκτώ δεκαετίες αργότερα στη Θεσσαλονίκη οι κάτοικοι είναι αναγκασμένοι να ζουν με τα ποντίκια. Ποντίκια που έφεραν στην επιφάνεια οι… μετροπόντικες και «σπιτώθηκαν» στα ανοιχτά εργοτάξια του μετρό, τους κάδους απορριμμάτων, τους υπόγειους χώρους ανοίκιαστων καταστημάτων, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τις αλάνες μετατρέποντας την πόλη σε μια… ανοικτή εστία μόλυνσης. Από την πλευρά τους, οι αρμόδιες αρχές μεταθέτουν τις ευθύνες η μια στην άλλη, την ώρα που ο κίνδυνος επανεμφάνισης ασθενειών, όπως η χολέρα, είναι ορατός...

Η πρώτη επέλαση των τρωκτικών

Στο εργοτάξιο της Αγίας Σοφίας, όπου οι εργαζόμενοι έσπασαν τον κεντρικό αγωγό λυμάτων κατά τη διάρκεια των εκσκαφών, άνοιξαν στην ουσία το… κουτί της Πανδώρας. «Μόλις μπήκαμε στο σκάμμα μετά το σπάσιμο του αγωγού, είδαμε να βγαίνουν από μέσα αρουραίοι 40 εκατοστών, όπως και κατσαρίδες-γίγαντες 15 εκατοστών. Είδαμε μέχρι και κεφαλόπουλα», αναφέρει στην «Κ» εργαζόμενος στο κατασκευαστικό κομμάτι του Μετρό Θεσσαλονίκης. Το γεγονός ότι τα έργα για διάφορους λόγους εκτελούνται με βραδείς ρυθμούς έχουν οδηγήσει τον στρατό των αρουραίων στην επιφάνεια της πόλης. Βέβαια, η πόλη της Θεσσαλονίκης αποδείχθηκε ιδιαίτερα «φιλική» στα ποντίκια, καθώς ο συνδυασμός υψηλές θερμοκρασίες και βουνά σκουπιδιών τα βοηθά στην εξεύρεση τροφής.

Μιλώντας στην «Κ» ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης, Σοφοκλής Κουρτίδης αναφέρει ότι «οι καταγγελίες για την εμφάνιση τρωκτικών ακόμα και μέσα στο κέντρο της πόλης είναι δεκάδες». Σύμφωνα με τον ίδιο, βασικός αλλά, φυσιολογικός όπως τον χαρακτηρίζει, παράγοντας για την εμφάνιση των τρωκτικών αυτών είναι η αναταραχή που υπέστη το υπέδαφος από τα έργα του μετρό και η «ανεπάρκεια της δημοτικής αρχής να επιλύσει το πρόβλημα με την αποκομιδή των απορριμμάτων».

Μάλιστα, η αρμόδια διεύθυνση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, πρόσφατα εξέδωσε ανακοίνωση καταθέτοντας προτάσεις προς τις αρχές των δήμων του νομού για την καταπολέμηση του φαινομένου. Στην ανακοίνωση ασκείται δριμεία κριτική και κατά της διοίκησης του κεντρικού δήμου, η οποία όπως υπονοείται είναι συνυπεύθυνη για την αύξηση του αριθμού των τρωκτικών. «Οι εστίες σε συνδυασμό με την ύπαρξη τροφής που προέρχεται από οικιακά απορρίμματα εκτεθειμένα, μη τακτικά  συλλεγόμενα κλπ. δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μεγάλου αριθμού τρωκτικών» αναφέρεται.

Κούσκουρα, Αριστοτέλους και Ικτίνου

Σε επίπεδο δήμου Θεσσαλονίκης πάντως, τα μεγαλύτερα προβλήματα συναντώνται στις περιοχές που βρίσκονται κοντά στη νέα παραλία όπως το Ποσειδώνιο, καθώς τα ποντίκια εξαιτίας των υψηλών για την εποχή θερμοκρασιών αναζητούν «ανάσες δροσιάς». Συναντώνται επίσης στην Άνω Πόλη, τη Βούλγαρη, το ρέμα Δόξας, σε περιοχές στο ύψος της οδού Εγνατία, τα Λαδάδικα, την πλατεία Αριστοτέλους, το Μοδιάνο ακόμα και στον πεζόδρομο της Ικτίνου. Το φαινόμενο μάλιστα γίνεται εντονότερο όσο πλησιάζει κανείς προς το κέντρο της πόλης και κυρίως εκεί όπου υπάρχουν καταστήματα εστίασης με υπόγειους χώρους. Έτσι, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της «Κ» η κατάσταση είναι αφόρητη στην περιοχή γύρω από την κλειστή αγορά Μοδιάνο και τα Λουλουδάδικα καθώς, όπως εξηγεί ιδιοκτήτης περιπτέρου επί της Βασιλέως Ηρακλείου «τα σκουπίδια που ξεχειλίζουν από τους κάδους και δεν μαζεύονται προσελκύουν δεκάδες τρωκτικά». Παρόμοια η κατάσταση και στην περιοχή Βαλαωρίτου αλλά και λίγο πιο πάνω στην πλατεία Αντιγονιδών. «Αφού η δημοτική αρχή αδυνατεί να κάνει κάτι εδώ και χρόνια με δικά μας έξοδα έχουμε αναλάβει να πραγματοποιούμε κάθε εξάμηνο μυοκτονίες στο Καπάνι» απαντά στην «Κ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Ιστορικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Χρήστος Νικολόπουλος. Ποντίκια έχουν δει, κυρίως τις βραδινές ώρες και οι θαμώνες καφέ και καταστημάτων εστίασης που βρίσκονται στο λόγω τιμών… Κολωνάκι της Θεσσαλονίκης, τον πεζόδρομο της Ικτίνου και την οδό Κούσκουρα με τους επιχειρηματίες ωστόσο να σχολιάζουν πως «οι περιοχές αυτές είναι πολυσύχναστες, οι κάδοι αδειάζουν από τα σκουπίδια πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, επομένως δύσκολα μπορεί να έρθει κάποιος σε επαφή με τρωκτικά».

«Μπαίνουν στα σπίτια μας»

«Πρόκειται για ένα καθημερινό φαινόμενο» σχολιάζει στην «Κ» ο Παναγιώτης Νταϊλάκης, κάτοικος Άνω Πόλης και συμπληρώνει πως «τα ποντίκια μπαίνουν ακόμα και μέσα στο σπίτι μας». Όπως τονίζει αυτός και οι γείτονές του έχουν απευθυνθεί πολλές φορές στις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου Θεσσαλονίκης προκειμένου οι τελευταίες να καθαρίσουν ερείπια στη συμβολή των οδών Ακροπόλεως και Αγίου Παύλου, κοντά στα Τείχη και τον πύργο του Τριγωνίου. «Το θέαμα είναι αηδιαστικό, αποκρουστικό και δυσφημίζει την πόλη στους τουρίστες που αντί να φωτογραφίζουν τα αξιοθέατα αποθανατίζουν τα τρωκτικά του ερειπίου» καταλήγει ο κ. Νταϊλάκης. Για «τρωκτικά που κάνουν κάθε βράδυ πασαρέλα στην πλατεία Αριστοτέλους» μιλά από την πλευρά του ο Βασίλης Απ., υπάλληλος καφετέριας στην περιοχή, ενώ η Πόπη Κάραλη, ιδιοκτήτρια ταβέρνας στα Λαδάδικα εξηγεί πως «τα ανοίκιαστα κτίρια και τα ερείπια είναι εστίες μόλυνσης». Η ίδια μάλιστα κατηγορεί τις αρμόδιες αρχές πως παρά τις επισημάνσεις και τις καταγγελίες δεν προνοούν ώστε ορισμένοι συγκεκριμένοι χώροι να καθαριστούν και να σφραγιστούν».

Οι απεργίες έφεραν ποντίκια

Τρωκτικά όμως έκαναν την εμφάνισή τους στις αρχές της εβδομάδας και στους χώρους του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του οποίου οι εργολαβικοί υπάλληλοι συνεχίζουν τις απεργιακές κινητοποιήσεις με αποτέλεσμα τα βουνά από σκουπίδια να είναι ένα καθημερινό φαινόμενο. Μάλιστα με επιστολή της που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο φοιτήτρια της Νομικής Σχολής αναφέρεται στην παρουσία δυο νεκρών ποντικιών στον προαύλιο χώρο, εικόνα την οποία πολλοί χαρακτήρισαν «αναμενόμενη». «Η κατάσταση είναι οριακή και το πανεπιστήμιο διαλύεται. Ζητάμε λύση στο πρόβλημα. Μην αδιαφορείτε άλλο» καταλήγει η νεαρή φοιτήτρια, Ε.Κ.

Οι ειδικοί μάλιστα δεν αποκλείουν πως εξαιτίας της παρουσίας δεκάδων τρωκτικών στους δρόμους της πόλης υπάρχουν πιθανότητες εμφάνισης ασθενειών όπως σαλμονελώσεις, λεπτοσπειρώσεις, τύφος, τουλαραιμία, λεϊσμανίαση, τοξοπλάσμωση κ.α. Σύμφωνα με την επιδημιολόγο, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Μαλαματένια Βαγιωνά-Αρβανιτίδου, «τα τρωκτικά είναι φορείς πολλών μολύνσεων οι οποίες μπορούν να προσβάλουν τον άνθρωπο όταν θα έρθουν σε επαφή μαζί του». Όπως ξεκαθαρίζει «αυτή τη στιγμή το πρόβλημα είναι εντονότερο στους χώρους του ΑΠΘ όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση απορριμμάτων». «Πρέπει άμεσα να ξεκινήσουν επιχειρήσεις μυοκτονιών σε όλη την πόλη» καταλήγει η κ. Βαγιωνά-Αρβανιτίδου.

«Η σημερινή κατάσταση μπορεί να φέρει και στη Θεσσαλονίκη τη νόσο των ποντικιών» αναφέρει στην «Κ» ο παθολόγος και διευθυντής της παθολογικής κλινικής του Νοσοκομείου Λοιμωδών Αντώνης Μπάκας, ο οποίος συμπληρώνει πως «ακόμα δεν έχουμε κρούσματα αντίστοιχα της Ημαθίας και των Σερρών» περιοχές στις οποίες επίσης τα ποντίκια κάνουν… πάρτι. Ο ίδιος ωστόσο, δεν εμφανίζεται καθόλου αισιόδοξος για το άμεσο μέλλον και εκφράζει φόβους πως μπορεί να εμφανιστούν κρούσματα χολέρας και φυματίωσης.

 «Πρωτόγνωρο»

Από την πλευρά του, ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του δήμου Θεσσαλονίκης, Θανάσης Παπάς αναφέρει στην «Κ» πως «η αντιδημαρχεία έχει γίνει δέκτης πολλών παραπόνων και προσπαθούμε κι εμείς με τη σειρά μας να κάνουμε κάτι». Όπως σχολιάζει εδώ και λίγο καιρό οι αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες καθαρισμού και μυοκτονίες δημόσιων αλλά και ιδιωτικών χώρων. Ο κ. Παπάς εντοπίζει πάντως τη ρίζα του κακού στις υψηλές για την εποχή επίπεδα θερμοκρασίες αλλά και τους αλλοδαπούς ρακοσυλλέκτες που όπως αναφέρει «αποτελούν κινητές εστίες μόλυνσης». «Πολλοί αλλοδαποί που προέρχονται κυρίως από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και ζουν συλλέγοντας σκουπίδια ενοικιάζουν υπόγεια σε διάφορες περιοχές της Θεσσαλονίκης. Εναποθέτουν τα σκουπίδια σε αυτούς τους χώρους οι οποίοι σιγά σιγά γεμίζουν ποντίκια». Ο κ. Παπάς καταλήγει τονίζοντας πως πρόκειται για ένα «πρωτόγνωρο θέμα».

Είναι παντού!

Τα ποντίκια ή αρουραίοι χωρίζονται επιστημονικά σε δύο κατηγορίες: τους μύες και τους επιμύες, με 150 και 550 είδη αντίστοιχα. Βέβαια, από όλα αυτά τα είδη μόλις τρία συμβιούν με τον άνθρωπο και μοιράζονται την τροφή του. ο Rattus norvegicus (φαιός επίμυς ή επίμυς  ο νορβηγικός), Rattus rattus (μαύρος επιμύς, καραβίσιος) και  ο Mus musculus (μυς ο οικόσιτος). Πρόκειται για ζώα παμφάγα, με ιδιαίτερη προτίμηση στα δημητριακά και τα προϊόντα τους, κάτι που σημαίνει ότι τα αρτοποιεία και τα καταστήματα ξηρών καρπών,  είναι οι αγαπημένοι τους στόχοι. Όσο πέφτει η θερμοκρασία, αναζητούν λιπαρές ουσίες να καταναλώσουν, μη διστάζοντας να φάνε μέχρι και… σαπούνι. Προτιμούν σκοτεινούς χώρους με ιδιαίτερη υγρασία προκειμένου να κάνουν εκεί τις φωλιές τους και να αναπαραχθούν. Για αυτό το λόγο ερειπωμένα κτήρια ή υπόγεια με λέβητες είναι προσφιλείς χώροι. Βέβαια υπάρχουν και είδη που ζουν σε ψυγεία, με ιδιαίτερη ανθεκτικότητα στο ψύχος ενώ αξιοπερίεργο είναι το γεγονός ότι τρέφονται με κρέας. Ένας μέσος αρουραίος, καταναλώνει ημερησίως 28g περίπου ξηρής τροφής, ποσότητα αρκετή σε σχέση με το σωματότυπό του. Αν και πολλοί νομίζουν ότι πρόκειται για ζώα τα οποία ψάχνουν τα σκουπίδια, τα τρωκτικά των πόλεων είναι «εκλεκτικά», καθώς προτιμούν την κανονική τροφή. Δε διατάζουν μάλιστα να καταστρέψουν συσκευασίες τροφίμων για να πάρουν το περιεχόμενο τους, με το κόστος καταστροφής να είναι μεγαλύτερο από αυτό απώλειας της τροφής. Συνηθίζουν να μολύνουν τα τρόφιμα με τα περιττώματα, τα ούρα, τις τρίχες και το σμήγμα του δέρματός τους. Πέρα από τη μόλυνση τροφίμων, τα τρωκτικά είναι και εξαιρετικοί… σαμποτέρ, αφού αρέσκονται στο να ροκανίζουν ηλεκτρικά καλώδια και αγωγούς από μολύβι, με συνέπεια να εγκυμονούνται κίνδυνοι βραχυκυκλωμάτων, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που ολόκληρες περιοχές έχουν βυθιστεί στο σκοτάδι από έναν και μόνο αρουραίο.

Ποντίκια και συχνότητες

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης τους, είναι οι μυοκτονίες με ισχυρά χημικά σκευάσματα, τα οποία  έχουν τη μορφή γεύματος, ώστε να καταναλώσουν τη θανατηφόρα ποσότητα. Βέβαια, έχει παρατηρηθεί στις αστικές περιοχές το φαινόμενο του «μυθριδατισμού», της ανθεκτικότητας δηλαδή των αρουραίων στα μυοκτόνα φάρμακα. Τον τελευταίο καιρό, έχουν κατακλύσει την αγορά προϊόντα τα οποία ισχυρίζονται ότι απομακρύνουν τα τρωκτικά με τη χρήση χαμηλών συχνοτήτων, που ενώ στον άνθρωπο δεν είναι αντιληπτές, στα τρωκτικά δεν είναι ανεκτές. Η συγκεκριμένη συσκευή βέβαια έχει μπει στο στόχαστρο της ΓΓ Καταναλωτή, καθώς οι ιδιότητες του είναι αμφιβόλου αξιοπιστίας.

Των Βαγγέλη Στολάκη και Λευτέρη Ζαβλιάρη