Μετρό Θεσσαλονίκης: Και αρχαία και σταθμός και στην Αγία Σοφία

michanikos-online.gr, 21-03-2017

Σε σύσκεψη που έγινε στη Ροτόντα, μετά την αυτοψία, στελέχη της Αττικό Μετρό παρουσίασαν στους αρχαιολόγους τα σχέδια του ανασχεδιασμού των εισόδων του σταθμού της Αγίας Σοφίας, προκειμένου να διατηρηθεί το μεγαλύτερο μέρος των νέων ευρημάτων κατά χώρας...

Η γενική κατεύθυνση «και μετρό και αρχαιότητες» θα ισχύσει (και) στον σταθμό του μετρό στην Αγίας Σοφίας, εκεί όπου αποκαλύφθηκε ένα μνημειακό βυζαντινό σύνολο, του 6ου μ.Χ. αιώνα. Χθες αυτοψία στον χώρο πραγματοποίησαν 10 από τα 17 μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), με επικεφαλής τη γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη, κάτι που έγινε για πρώτη φορά στην ιστορία του έργου, αφού επί κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά οι αρχαιολόγοι δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στα εργοτάξια του μετρό.

Σε σύσκεψη που έγινε στη Ροτόντα, μετά την αυτοψία, στελέχη της Αττικό Μετρό παρουσίασαν στους αρχαιολόγους τα σχέδια του ανασχεδιασμού των εισόδων του σταθμού της Αγίας Σοφίας, προκειμένου να διατηρηθεί το μεγαλύτερο μέρος των νέων ευρημάτων κατά χώρας. Με δεδομένο ότι οι αρχαιότητες βρίσκονται εκτός του κελύφους του σταθμού αλλά πέριξ των εισόδων του, παρουσιάστηκε η πρόταση για τη μεταφορά της βόρειας εισόδου του μετρό από το ύψος της οδού Πλάτωνος στην Αγίας Σοφίας, στο ύψος της Εγνατίας, και έτσι διατηρούνται κατά χώρας τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα. Το μέρος της μαρμαρόστρωτης προβυζαντινής πλατείας που αποκαλύφθηκε στο σημείο της νότιας εισόδου του μετρό προτείνεται να αποσπαστεί και οι αρχαιότητες να επανατοποθετηθούν με την ολοκλήρωση του σταθμού, ακριβώς στην ίδια θέση, ενώ δόθηκε η υπόσχεση ότι, αν απαιτηθεί, θα επανασχεδιαστεί και η νότια είσοδος.

Σημαντικά ευρήματα
Οι αρχαιολόγοι του ΚΑΣ υποστηρίζουν ότι πρόκειται για σημαντικές αρχαιότητες που πρέπει να διατηρηθούν. «Πρόκειται οπωσδήποτε για σημαντικά ευρήματα που θέλουμε να σωθούν» ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Βλαζάκη μετά την αυτοψία, ενώ μιλώντας σε δημοσιογράφους δεν έκρυψε ότι «είναι δύσκολη η διαχείριση του θέματος με τρόπο ώστε να μην υπάρξει κάποιο πρόβλημα και στην πλήρη διατήρηση των αρχαίων, αλλά παράλληλα στην ομαλή συνέχιση των εργασιών του μετρό και κατ’ επέκταση της ίδιας της λειτουργίας της πόλης». Η γ.γ. του ΥΠΠΟ επισήμανε, ακόμη, ότι οι αρχαιολόγοι εξ αρχής γνώριζαν ότι στους δύο κεντρικούς σταθμούς της Βενιζέλου και της Αγίας Σοφίας που βρίσκονταν οι σημαντικότερες αρχαιότητες, με τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα, καθώς βρίσκονται στην «καρδιά» της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης.

Λύση σε στενή συνεργασία με το ΥΠΠΟ
Το ΚΑΣ αναμένεται να συζητήσει το θέμα των αρχαιοτήτων της Αγίας Σοφίας στην επόμενη συνεδρίασή του και θα αναμένει την κατάθεση της σχετικής μελέτης από την Αττικό Μετρό για τον ανασχεδιασμό της βόρειας εισόδου του σταθμού, προκειμένου να γνωμοδοτήσει οριστικά. Αυτό αναμένεται να γίνει μέσα στο επόμενο δεκαήμερο. Ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό, Γιάννης Μυλόπουλος, που συμμετείχε στη σύσκεψη της Ροτόντας, δήλωσε στην «Αυγή» ότι, «όπως και στη Βενιζέλου, έτσι και στον σταθμό της Αγίας Σοφίας η Αττικό Μετρό, σε στενή συνεργασία με το ΥΠΠΟ, βρήκε λύση που συνδυάζει και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων και την κατασκευή του σταθμού. Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται και αρχαία και μετρό. Χρειάζεται δηλαδή και να συναντηθεί με την Ιστορία της, αλλά και να λύσει το χρόνιο συγκοινωνιακό της πρόβλημα με ένα έργο βιώσιμης ανάπτυξης. Ένα έργο που θα συνδυάζει την ανάπτυξη, την ποιότητα της ζωής, την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς».

Στον χώρο της ανασκαφής εκτός από τα μέλη του ΚΑΣ το «παρών» έδωσαν, χθες, εκπρόσωποι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, εκπρόσωποι του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), αλλά και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, που έφθασε με μικρή καθυστέρηση. Την ξενάγηση έκαναν οι ανασκαφείς Σταυρούλα Τζεβρένη και Κρινώ Κωνσταντινίδου. Ο Γ. Μπουτάρης τόνισε ότι πρόκειται για πάρα πολύ σημαντικές αρχαιότητες και πως η στάση του δήμου είναι δεδομένη υπέρ της διατήρησης και της ανάδειξής τους. Από την πλευρά του ο γ.γ. του ΣΕΑ Φώτης Γεωργιάδης τόνισε και αυτός ότι πρόκειται για πολύ σημαντικές αρχαιότητες και πρόσθεσε ότι υπάρχουν τεχνικές λύσεις για τη διατήρησή τους, καθώς υπάρχει και η εμπειρία από τον σταθμό της Βενιζέλου. «Είμαστε υπέρ διατήρησης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» πρόσθεσε.

Να υπενθυμίσουμε ότι η αρχαιολογική σκαπάνη στην Αγίας Σοφίας έφερε στο φως υπολείμματα δυο πλακόστρωτων ημικυκλικών πλατειών του 6ου αι μ.Χ., περικλειόμενες από ημικυκλικές στοές, όπου, πιθανότατα, λειτουργούσαν καταστήματα και εργαστήρια. Στη νότια πλευρά αποκαλύφθηκε, μεταξύ άλλων, τμήμα μαρμαρόστρωτης πλατείας (μέγιστης σωζόμενης έκτασης περίπου 180 τ.μ.) στρωμένης με ορθογώνιες πλάκες διαφόρων μεγεθών, τμήμα στοάς έκτασης 27,5 μ., καθώς και τμήμα καμπύλου στυλοβάτη (αποκαλύφθηκε σε μέγιστο μήκος 14,20 μ. και σωζόμενο ύψος 10 εκ.), που έφερε κίονες πάνω σε βάσεις με βάθρο.