Δελτίο Τύπου

Υπουργείο Πολιτισμού, 10/03/2008

Η ΙΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων δραστηριοποιείται με το αρχαιολογικό έργο στο χώρο επέμβασης για την κατασκευή του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης σε δυο τομείς: στο σταθμό «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός» και στο σταθμό «Σιντριβάνι» με την κατασκευή των περιμετρικών τοίχων του σταθμού και στο χώρο της Διασταύρωσης των Τροχιογραμμών, στα νότια της κεντρικής Βιβλιοθήκης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα μέχρι τώρα ανασκαφικά ευρήματα επιβεβαιώνουν τα τοπογραφικά δεδομένα της αρχαίας Θεσσαλονίκης στις περιοχές αυτές, που είναι γνωστά από τις παλιότερες ανασκαφικές έρευνες της Εφορείας.

Σταθμός «Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός»
Οι ανασκαφικές εργασίες διεξάγονται στο ανατολικό τμήμα των ορίων του σταθμού σε έκταση 1.350τ.μ. και συγκεκριμένα στο «φρέαρ εισόδου ΤΒΜ (μετροπόντικα)». Οι εργασίες ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο του 2007 και ολοκληρώθηκαν τον Φεβρουάριο του 2008.
Οι αρχαιότητες αποκαλύπτονται σε βάθος 3,00 μ. από την επιφάνεια του εδάφους και μέχρι τα 5,50 μ. και ανήκουν σε τμήμα του δυτικού νεκροταφείου της πόλης της Θεσσαλονίκης με ταφικούς περιβόλους και τάφους.
Συνολικά ερευνήθηκαν ενενήντα τέσσερις τάφοι, τους οποίους οριοθετούν από τα βόρεια τέσσερις διαφορετικοί περίβολοι με προσανατολισμό ΒΔ→ΝΑ. Το τμήμα αυτό του νεκροταφείου είναι πλούσιο σε τυπολογία τάφων (ταφικά μνημεία, καλυβίτες, κιβωτιόσχημοι, λακκοειδείς, κεραμοσκεπείς, εγχυτρισμοί και βωμοειδείς κατασκευές από αργούς λίθους που σηματοδοτούν τάφους), που περιείχαν κυρίως ενταφιασμούς και μικρό αριθμό καύσεων και ανακομιδών. Πενήντα οκτώ ήταν κτερισμένοι με πήλινα και γυάλινα αγγεία, χάλκινα νομίσματα, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα, χρυσές δανάκες, οστέινα και μεταλλικά αντικείμενα.
Το τμήμα αυτό του δυτικού νεκροταφείου καλύπτει χρονολογικά μια μακρά περίοδο από την ελληνιστική εποχή έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους.

Σταθμός «Σιντριβάνι»
Η ανασκαφική έρευνα διεξάγεται σε τρία μέτωπα, στο χώρο του ανατολικού νεκροταφείου της αρχαίας πόλης. Οι αποκαλυφθέντες τάφοι χρονολογούνται από την ελληνιστική εποχή έως και τα υστερορωμαϊκά χρόνια.
Α. Μετατόπιση δικτύων κοινής ωφέλειας έξω από τα όρια του σταθμού.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών ερευνήθηκαν 109 τάφοι, ποικίλης τυπολογίας (καλυβίτες, κεραμοσκεπείς, λακκοειδείς χωρίς κάλυψη, εγχυτρισμοί, λιθόκτιστοι ή πλινθόκτιστοι κιβωτιόσχημοι, βωμοειδείς κατασκευές, που σηματοδοτούσαν απλούς λάκκους ή ορθογώνιες θήκες, συστάδα από πέντε καμαροσκεπείς θαλάμους). Επικρατέστερος τρόπος ταφής είναι ο ενταφιασμός, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις σημειώνονται πολλαπλοί ενταφιασμοί, ανακομιδές και καύσεις. Σαράντα πέντε ταφές βρέθηκαν κτερισμένες με χάλκινα νομίσματα, χρυσές δανάκες, πήλινα ειδώλια, οστέινες περόνες και εγχειρίδια, αγγεία πήλινα και γυάλινα, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα. Επίσης, εντοπίσθηκαν αποσπασματικά σωζόμενα τμήματα τοίχων και αγωγών ύδατος.
Β. Κατασκευή περιμετρικών τοίχων του σταθμού
Η ανασκαφή στο χώρο των περιμετρικών τοίχων του σταθμού μπροστά από το «Άσυλο του Παιδιού» έφερε στο φως αρχαιότητες από το βάθος των 0,40μ. από την επιφάνεια του εδάφους. Ερευνήθηκαν 150 τάφοι, με πλούσια τυπολογία (καλυβίτες, κεραμοσκεπείς, λακκοειδείς, εγχυτρισμοί, λιθόκτιστες βωμοειδείς κατασκευές, κιβωτιόσχημοι). Μεταξύ αυτών αποκαλύφτηκαν έξι μαρμάρινες, μονολιθικές, μικρού μεγέθους σαρκοφάγοι-οστεοθήκες της ρωμαϊκής εποχής και οκτώ καμαροσκεπείς τάφοι. Επικρατέστερος τρόπος ταφής είναι ο ενταφιασμός, ενώ καταγράφηκαν περιπτώσεις ανακομιδών και καύσεων. Κτερισμένες ήταν 58 ταφές με τα προσωπικά αντικείμενα του νεκρού (πήλινα και γυάλινα αγγεία, χάλκινα νομίσματα, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα, πήλινα ειδώλια). Εκτός από τους τάφους ήλθαν στο φως τμήμα κτίσματος με ψηφιδωτό δάπεδο, καθώς και αποσπασματικά σωζόμενα τμήματα τοίχων και αγωγών ύδατος.
Γ. Διασταύρωση τροχιογραμμών του σταθμού
Από τις 23 Αυγούστου 2007 μέχρι και σήμερα πραγματοποιείται ανασκαφική έρευνα σε έκταση 2.658τ.μ. στο χώρο που εκτείνεται στα νότια της κεντρικής βιβλιοθήκης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τον οποίο προβλέπεται να καταλάβουν οι εγκαταστάσεις αλλαγής τροχιογραμμών. Μέχρι σήμερα, εντοπίστηκαν 637 τάφοι, οικοδομικά λείψανα κτηρίου, καθώς και τμήματα κατασκευών και λάκκοι απόθεσης των νεότερων χρόνων. Οι ελεύθερες ταφές και οι λακκοειδείς τάφοι με σχιστολιθική κάλυψη ή χωρίς κάλυψη αποτελούν τον προσφιλέστερο τύπο τάφου για τον ενταφιασμό του νεκρού. Από τους τάφους που ανασκάφηκαν, η χρήση του ξύλινου φορείου ή φέρετρου υποδηλώνεται από τα υπολείμματα του ξύλου σε δύο περιπτώσεις. Μόνο είκοσι δύο τάφοι βρέθηκαν κτερισμένοι με πήλινα αγγεία και μυροδοχεία, χάλκινα νομίσματα, χάλκινα και χρυσά κοσμήματα, όστρεα, οστέινους και γυάλινους αστραγάλους, σιδερένια στλεγγίδα.