ΜΕΤΡO ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ: Επτά αιώνες μνήμης σε 1.414 τάφους

Αγγελιοφόρος, 12/09/2008

Την αρχαία μνήμη της πόλης για περίπου επτά αιώνες, από τον 3ο π.Χ. ώς τον 4ο μ.Χ. αιώνα, ακολουθεί η γραμμή του μετρό. Ηδη οι αρχαιολόγοι έχουν διερευνήσει 1.414 τάφους στο Ανατολικό και Δυτικό Νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, με την ευκαιρία των εργασιών για τη διάνοιξη της σήραγγας, που διατρέχει το κέντρο της πόλης.

Oι 280 από τους τάφους βρέθηκαν κτερισμένοι, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΙΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, αρμόδιας για την αρχαιολογική δραστηριότητα στους σταθμούς: Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός, Σιντριβάνι, Πανεπιστήμιο, «Ευκλείδης» και στο χώρο της διασταύρωσης των τροχιογραμμών του σταθμού Σιντριβανίου, νότια της Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ. Στα περισσότερα σημεία, τα ανασκαφικά δεδομένα μαρτυρούν τη χρήση του Νεκροταφείου σε ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από τον 3ο αι. π.Χ. έως και τον 4ο αι. μ.Χ. και επιβεβαιώνουν τα τοπογραφικά δεδομένα της αρχαίας Θεσσαλονίκης στις περιοχές αυτές.

Χρυσά στεφάνια

Περισσότερο εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της ανασκαφής στο χώρο νότια της Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ. Εκεί, σε δύο ελληνιστικούς τάφους βρέθηκαν πέντε χρυσά στεφάνια, τέσσερα με φύλλα ελιάς και ένα με φύλλα βελανιδιάς, καθώς και πλούσια ακόμη κτερίσματα, όπως κοσμήματα, χρυσή δανάκη, χρυσοκλωστές, χάλκινο νόμισμα, χάλκινο κάτοπτρο και αγγεία.

Στην περιοχή αυτήν, από τον Αύγουστο του 2007 ώς τον περασμένο μήνα, σε έκταση 2.842 τ.μ. εντοπίστηκαν 1.028 τάφοι, κυρίως των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Από αυτούς 128 τάφοι βρέθηκαν κτερισμένοι με πήλινα αγγεία και μυροδοχεία, χάλκινα νομίσματα, χάλκινα και χρυσά κοσμήματα, όστρεα, οστέινους και γυάλινους αστραγάλους, σιδερένια και χάλκινα αντικείμενα.

Στο Σταθμό Σιντριβανίου, στο χώρο του Ανατολικού Νεκροταφείου, κατά τη μετατόπιση δικτύων κοινής ωφέλειας ερευνήθηκαν 109 τάφοι, 45 από τους οποίους βρέθηκαν κτερισμένοι με χάλκινα νομίσματα, χρυσές δανάκες, πήλινα ειδώλια, οστέινες περόνες και εγχειρίδια, αγγεία πήλινα και γυάλινα, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα. Επίσης, εντοπίστηκαν αποσπασματικά σωζόμενα τμήματα τοίχων και αγωγών ύδατος.

Η ανασκαφή μπροστά από το «Ασυλο του Παιδιού» έφερε στο φως αρχαιότητες σε βάθος μόλις 40 εκατοστών. Ερευνήθηκαν 178 τάφοι και ανάμεσά τους αποκαλύφτηκαν έξι μαρμάρινες μικρού μεγέθους σαρκοφάγοι - οστεοθήκες της ρωμαϊκής εποχής. Κτερισμένες ήταν 70 ταφές με πήλινα και γυάλινα αγγεία, χάλκινα νομίσματα, χρυσά, ασημένια και χάλκινα κοσμήματα, καθώς και πήλινα ειδώλια. Επίσης, βρέθηκε τμήμα κτίσματος με ψηφιδωτό δάπεδο, καθώς και αποσπασματικά σωζόμενα τμήματα τοίχων και αγωγών ύδατος.

Κοσμήματα

Στο Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό, οι ανασκαφικές εργασίες ολοκληρώθηκαν στο ανατολικό τμήμα, όπου ερευνήθηκαν 94 τάφοι, 58 εκ των οποίων ήταν κτερισμένοι με πήλινα και γυάλινα αγγεία, χάλκινα νομίσματα, χρυσά και χάλκινα κοσμήματα, χρυσές δανάκες, οστέινα και μεταλλικά αντικείμενα.

Στην περιοχή του Επίσταθμου, στο δυτικό τμήμα του σταθμού έχουν εντοπιστεί τέσσερις κλίβανοι και ένας χώρος απόρριψης εργαστηριακού υλικού (θραύσματα κεράμων, εκκαμινεύματα, πηλόμαζες), τμήματα εργαστηρίων, μέρος των οποίων είχε ανασκαφεί και παλιότερα στην ευρύτερη περιοχή, που είναι γνωστή ως «Κεραμίσιος Κάμπος».

Στο Σταθμό Πανεπιστήμιο ολοκληρώνονται οι εργασίες της μετατόπισης των δικτύων κοινής ωφέλειας χωρίς να έχουν προκύψει αρχαιολογικά κατάλοιπα. «Ταπεινός» είναι ο απολογισμός και της έρευνας στον Σταθμό «Ευκλείδης», μεταξύ των οδών Κωνσταντινουπόλεως και Παπαναστασίου, όπου σε εργασίες μετατόπισης των δικτύων κοινής ωφέλειας εντοπίστηκαν οικοδομικά λείψανα των οθωμανικών χρόνων, μαρμάρινο αρχιτεκτονικό μέλος και τμήμα κτίσματος (πιθανόν στάβλος) των νεότερων χρόνων (τέλος 19ου έως μέσα 20ού αι.).