Κ. ΖΕΡΒΑΣ: "ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΡΑΞΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΜΕΣΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ"

kzervas, 16/05/2011

Ομιλία του Κ.Ζέρβα στην εσπερίδα με θέμα την «οικολογική μετακίνηση» που διοργάνωσε το Ecocity...

"Πριν από πενήντα χρόνια, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεωρήθηκε καινοτόμος όταν ξήλωσε τις γραμμές του τραμ, με την πεποίθηση ότι με τον τρόπο αυτό εκσυγχρονίζει την Ελλάδα. Σήμερα εμείς, οι «επίγονοί» του στη διαχείριση του αστικού χώρου και της αστικής καθημερινότητας αναζητούμε τα μέσα σταθερής τροχιάς, επιχειρούμε στροφή στα οικολογικά μέσα μετακίνησης και πασχίζουμε να κατασκευάσουμε το μετρό, να σχεδιάσουμε ένα δίκτυο τραμ, να δημιουργήσουμε και να λειτουργήσουμε ποδηλατόδρομους, να βάλουμε σε λειτουργία την παράκτια θαλάσσια συγκοινωνία. Αποδεικνύεται ότι ακόμη και εν έτει 2011 χρειάζεται να κάνεις ένα δύσκολο βηματάκι προς τα πίσω, για να φύγεις προς τα εμπρός και να  βελτιώσεις την καθημερινότητα της πόλης και των πολιτών.

Γι’ αυτό εξάλλου είμαστε σήμερα εδώ: για να συζητήσουμε αυτά τα ζητήματα που για τη Θεσσαλονίκη εξακολουθούν να παραμένουν προβλήματα, σε αντίθεση με άλλες πόλεις ανάλογου μεγέθους της Ευρώπης όπου η οικολογική μετακίνηση είναι σε μεγάλο βαθμό δεδομένη.

Η πόλη μου, η πόλη μας, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες και μετρήσεις, ζει σε ασφυκτικό κλοιό ρύπων για τη συγκέντρωση των οποίων κύρια αιτία είναι το κυκλοφοριακό και μετά οι βιομηχανικοί ρύποι και η θέρμανση. Εχει ένα ιδιαίτερο επίμηκες σχήμα με συμπιεσμένο το κεντρικό της τμήμα, το οποίο έχει την ιδιαιτερότητα να αποτελεί το εμπορικό και διοικητικό κέντρο και συγχρόνως να κατοικείται σε πολύ μεγάλο βαθμό! Η κίνηση εκεί είναι διαρκής και ως διερχόμενη αλλά και ως καταλήγουσα!

Στις ημέρες μας υπάρχει μία θεμελιακή δυάδα  προϋποθέσεων για την κατασκευή και ολοκλήρωση ενός έργου: Μελετητική ωριμότητα και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Χωρίς αυτά η οποιαδήποτε συζήτηση θα είναι ατελέσφορη και θα καταλήξει σε αδιέξοδο. Και νομίζω ότι ο πολίτης δεν αντέχει πλέον συζητήσεις, προτάσεις και εξαγγελίες χωρίς προοπτική. Είναι μεγάλη η ευθύνη όλων μας: επιστημόνων, τεχνικών, διαχειριστών της όποιας εξουσίας να σχεδιάζουμε και να συζητούμε προτάσεις , που σε βάθος χρόνος θα εγκαταλειφθούν. Και δυστυχώς έχουμε πολλά τέτοια κακά παραδείγματα στο εγγύτερο και μακρινότερο παρελθόν.

Τα έργα υποδομής για την πόλη μας είναι απολύτως αναγκαία. Θα μπορούσαμε να τα διαχωρίσουμε σε μεγάλης και μικρότερης κλίμακας.

Τα έργα μικρότερης κλίμακας αποτελούν ενδιαφέρον αντικείμενο αλλά και στοίχημα για μας τους τοπικούς άρχοντες και διαχειριστές τους. Και σαν τέτοια αναφέρω τις πεζοδρομήσεις, μονοδρομήσεις, διαχείριση των σηματοδοτών, χάραξη λεωφοριακών γραμμών, δημιουργία υπόγειων και υπέργειων διαβάσεων πεζών κ.α. Εξυπνες και οικονομικές λύσεις στον τομέα αυτό υπάρχουν και θα πρέπει να έχουν εφαρμογή από ΧΘΕΣ!

Για τα μεγάλα έργα όμως ο σχεδιασμός, χρηματοδότηση και υλοποίηση ξεφεύγουν σαφέστατα από το πεδίο της τοπικής λήψης απόφασης, διαχείρισης και εκτέλεσης. Η υλοποίηση τους είτε μας αρέσει είτε όχι βρίσκεται πλέον σε μεγάλο βαθμό σε μη ελληνικά χέρια, εκτός Ελλάδας.

Το μετρό, είναι το μεγάλο έργο της Θεσσαλονίκης και τίποτα δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζει από αυτό. Κατασκευάζεται για να εξυπηρετεί καθημερινά 250.000 επιβάτες, ενώ κατ' έτος υπολογίζεται ότι θα μετακινούνται 75 εκατ. επιβάτες. Θα γλιτώσουμε τουλάχιστον 200.000 καθημερινές μετακινήσεις με οχήματα, κάτι που ισοδυναμεί με εξοικονόμηση περίπου 3 εκατ. ευρώ την ημέρα!

Τα οφέλη από τη λειτουργία του μετρό θα είναι τεράστια τόσο για την οικολογία όσο και για την οικονομία –γιατί κι αυτό είναι πλέον εξαιρετικά σημαντικό. Σκεφτείτε μόνο ότι λόγω της λειτουργίας του θα εκλύονται καθημερινά στην ατμόσφαιρα 115 τόνοι λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, ενώ θα εξοικονομηθούν ετησίως 25 εκατ. ώρες (!), που σήμερα ξοδεύονται για τις ανάγκες μετακίνησης με όλα τα μέσα (λεωφορεία, ταξί, ΙΧ).

Εχω το προνόμιο και την τιμή να αποτελώ μέλος του Δ.Σ. της εταιρίας ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ που κατασκευάζει το Μετρό Θεσσαλονίκης. Και μάλιστα ο πρώτος πολίτης  της Θεσσαλονίκης με αυτή την ιδιότητα. Έχω την ευκαιρία να γνωρίζω από πρώτο χέρι, τις δυσκολίες αλλά και τις προοπτικές από την κατασκευή του μεγαλύτερου έργου της πόλης από την απελευθέρωση της το 1912 και μετά! Ως τεχνικός αλλά και ως πολίτης της χώρας μας είμαι σε θέση να αντιλαμβάνομαι, και σε κάποιο βαθμό να αναμένω τις καθυστερήσεις και τα προβλήματα της κατασκευής του έργου. Είναι όμως δύσκολο να κατανοήσω πολλές φορές την έλλειψη κοινής στόχευσης στην κατά το δυνατόν συντομότερη, αρτιότερη και οικονομικότερη ολοκλήρωση αυτού του έργου που θα αλλάξει τη ζωή της πόλης μας!

Οσον αφορά το τραμ. Είναι οικολογικό και είναι και χρήσιμο. Παραπέμπει ίσως και νοσταλγικά σε ωραιότερες εποχές! Ποιες όμως θα είναι οι προοπτικές χρηματοδότησης και λειτουργίας του; Ποια θα είναι η χάραξη του; Θα πρέπει να περνά από το κέντρο της πόλης το οποίο θα καλύπτεται από το μετρό;

Πιστεύω ότι θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο η χάραξη του να λειτουργεί συμπληρωματικά με τις γραμμές του μετρό σε περιοχές που δεν προβλέπεται η κατασκευή μετρό.

Η παράκτια συγκοινωνία είναι επίσης πολύτιμο συγκοινωνιακό εργαλείο. Είναι από τα παράδοξα, μια πόλη με τόσο μεγάλο θαλάσσιο μέτωπο να μην διαθέτει συγκοινωνία διά θαλάσσης. Εύχομαι του χρόνου τέτοια εποχή να μην ονειρευόμαστε απλώς «καραβάκια», αλλά να μπορούμε να χρησιμοποιούμε λειτουργικά μέσα θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας.

Άλλη μια αρνητική πρωτοπορία για τη Θεσσαλονίκη είναι η σε πολύ μικρό βαθμό χρήση του ποδήλατου. Ειδικά σε μία πόλη χωρίς ιδιαίτερα μεγάλες αποστάσεις και χωρίς έντονο ανάγλυφο εδάφους. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σαφέστατα πιο εκτεταμένη χρήση του με πλημμελή όμως σχεδιασμό. Σε κάθε περίπτωση πάντως το ποδήλατο δεν μπορεί να είναι η βασική πρόταση για την μετακίνηση των πολιτών, παρόλο που αφορά σημαντική μερίδα πληθυσμού, και αποτελεί λύση χαμηλού κόστους εφαρμογής.

Αρα βασική μας συναντήληψη θα πρέπει -πιστεύω– να είναι η συντομότερη ολοκλήρωση του μετρό ως βασικού μέσου μετακίνησης στη Θεσσαλονίκη που έρχεται. Γιατί ο χάρτης του πολεοδομικού συγκροτήματος δεν επιτρέπει εύκολα άλλες λύσεις, όπως π.χ. μια υποθαλάσσια όπως αυτή που επιχειρήθηκε πριν από τρία χρόνια. Και γιατί αντιλαμβανόμαστε όλοι το μέγεθος της οικονομικής χρήσης και τη δυσκολία υλοποίησης οποιουδήποτε άλλου έργου. Το μετρό θα πρέπει να είναι η βάση για τη χάραξη των υπολοίπων μέσων οικολογικής μετακίνησης που σχεδιάζονται ή θέλουμε όλοι κάποια στιγμή να υλοποιηθούν ως έργα και να ενταχθούν στην καθημερινή λειτουργία της πόλης.

Παρεμπιπτόντως, θα ήθελα να τονίσω ότι η οικολογική συμπεριφορά είναι πάνω απ’ όλα φιλική προς το ανθρώπινο είδος. Κι επειδή στη χώρα μας η κάθε δραστηριότητα μας έχει ως βάση και ως κριτή τον εαυτό μας και όχι το σύνολο, είτε είμαστε οδηγοί ΙΧ, είτε ποδηλάτες, είτε χρήστες μέσων μαζικής μεταφοράς, καλό θα είναι να αλλάξουμε νοοτροπία και να αποκτήσουμε επιτέλους μια κυκλοφοριακή παιδεία που θα συμβάλλει και αυτή σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση της μετακίνησής μας.

Κυρίες και Κύριοι,

Συζητάμε αενάως – και συχνά αναποτελεσματικά!- τα αυτονόητα. Η οικολογική μετακίνηση στο σχεδιασμό και την εφαρμογή της απαιτεί αλλαγή συλλογικής νοοτροπίας, γρήγορες και τολμηρές αποφάσεις. Το παρήγορο είναι ότι πλέον υπάρχει ένα μεγάλο κύμα κοινωνικής βούλησης για να προχωρήσουμε σε αλλαγές, την οποία καλό είναι να την ακολουθήσει και η πολιτική βούληση. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης και η νέα δημοτική αρχή ενστερνίζεται πλήρως αυτό το κύμα κοινωνικής βούλησης, την ανάγκη δηλαδή να αλλάξουμε την πόλη. Παρά το ότι οι δομές στη σχέση κράτους – αυτοδιοίκησης δεν είναι χωρίς προβλήματα, ο Δήμος πρέπει να είναι ο βασικός εισηγητής και διαμορφωτής απόψεων για τα μεγάλα και μικρά θέματα που σας έχω περιγράψει.

Θέλω να συγχαρώ τους διορανωτές για τη σημερινή εσπερίδα.

Χαίρομαι γιατί η συζήτηση για το πώς θα πετύχουμε μια καθημερινότητα φιλική στο περιβάλλον, πως θα καταφέρουμε να κάνουμε πράξη το αυτονόητο στη Θεσσαλονίκη, διευρύνεται, ξεπερνάει τα κόμματα και πλησιάζει όλο και περισσότερο την κοινωνική βούληση. Στόχος όλων μας πρέπει πάντα να παραμένει η εξυπηρέτηση της καθημερινότητας του πολίτη και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του. Και το επίπεδο της ποιότητας αυτής καθορίζει και το επίπεδο ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης της πόλης σε αυτό το τόσο κρίσιμο ιστορικό σταυροδρόμι.

Κλείνοντας, θέλω να καλέσω όλους τους πολίτες να συμμετέχουν στην προσπάθεια να αλλάξουμε το οικολογικό προφίλ της Θεσσαλονίκης. Όλοι μαζί μπορούμε να αλλάξουμε πολλά.

Καλή επιτυχία!